STENBOL, 6/2 2006 — Îran ji serê çend salan ve ye, bêyî ko minetê ji tu derê bistîne xebata xwe ya li ser çekên nukleer dajo. Bi awayê ko Îran dibêje, bi bernama dewlemendkirina uranyûmê armanca wê ew e ko ji tesîsên xwe yên hêza nukleerî re şewatê pêk bîne, belê di serî de Emerîka, gellek dewletên din bawer dikin ko armanca Îranê çêkirina çekên nukleer e. Rast e, dewlemendkirina uranyûmê ji bo çêkirina elektrîkê jî bi kêr tê, belê ev sîstem tafilê dikare li çêkirina çekên nukleer bê zivirandin.
Îcar Îranê, di sala 2004an de, li ser zorkirina Emerîka û Ewropayê ji bo şeş mehan navber da karê dewlemendkirina uranyûmê, belê par, di meha gulanê de, Parlamentoya Îranê, bi qanûnameyeke (bill-tasari) ko ji alî 188 parlamenterî ve hat pêşkişkirin, karê dewlemendkirina uranyûmê cardin sitand dest. Bi hatina ser kar a cenabê Ehmedînejad, Îranê yekcar bêminetiya xwe îlan kir.
Niha Îran û Emerîka, di vê navê de Ewropa û Îsaraîl jî, wek mişk û pisîkê li ber hev in. Eger Îran ji ya xwe neyê xwarê, hingê divê Emerîka, Ewropa û Îsraîl ji ya xwe werin xwarê. Di rewşeke weha de, êrîşa Emerîka ya li ser Îraqê jî derbeke mezin dixwe û hebûna Emerîka ya li herêmê dikeve talûkê. Serî li ber Îranê danîn, bi her awayî li Rojhilata Navîn û heta li tevahiya dinê, dawî li xewna Emerîka tîne. Gava ko Emerîka serî li ber Îranê deyne, ew nikare di mala xwe de jî bisitire. Bi kurtî serî li ber Îranê danîn, ne tenê ji bo Emerîka, ji bo tevahiya dinyayê qîyametek biçûk e. Berî her tiştî jî, li herêmê bi saxî xistina gorê ya Îsraîlê ye.
Eger Emerîka û Ewropa dev ji Îranê berdin jî, Îsraîl nikare dev jê berde. Mesela di sala 1981an de, Îsraîlê bi tu awayî texsîr nekir û bi êrîşeke ezmanî avahiyên nukleer ên Iraqê bi serê wê de hilweşîne. Îcar îro Îran, tewer bi devê serokkomarê xwe gefan li Îsraîlê dixwe û bi ser de ji ser rûyê erdê rakirina Îsraîlê qal dike. Bêguman, Îsraîl bi tu awayî nikare li hember van gefên Îranê bêdeng bimîne. Îsraîla ko çend caran tevê dewletên ereb kir pêş xwe û wek pez ajot, serî li ber 22 dewletên ereban dananî, ewê li ber Îranê tobe bike? Helbet na! Ewê Îsraîl li benda dinyayê, li benda Netewên Yekbûyî be. Çaxê ko bi tevahî hêviya xwe ji wan birrî, ewê li çara serê xwe binêre.
Bila kes xeyalan nebîne, Emerîka, Ewropa û Îsraîl, nikarin serî li ber Îranê deynin. Îran jî bi vê pozbilindî û quretiya xwe li ciyê xwe rûnanê. Heta belkî ji niha ve di destê wê de çekên nukleer hebin. Li hember Îranê, êrişeke ji erdê ve zehmet e. Belê êrîşeke hewayî ne zor e. Emerîka û Ewropa li aliyekî, gava ko pêwist be Îsraîl tenê dikare tiştekî weha bike.
Li gor nêrîna min, ji bo Îranê êrîşeke ji erdê ve ne wusa pêwist e jî. Çimkî Îran, wek Sûriye, Îraq û Tirkiyê dewleteke pîne ye. Li Îranê 10-11 milyon kurd, di dora 20 milyonî de azerî hene. Gava ko dinya tevgera gelên kurd û azerî destek bike, Îran tafilê, ji hundir ve dibe sê perçe û dimîne. Di sala 1946an de ev yek çêbû, belê şertên şerê sar rê nedan ko Îran perçe bibe. Belê îro, gava ko ji bo balafirên Îranê destûr neyê dayin ko bikevin Kurdistanê, ewê Îran nikaribe tevgera kurd ji erdê ve bipelçiqîne. Di rewşeke weha de, bêguman ewê tevahiya gelê kurd piştgiriya birayên xwe bike.
Di şer û pevçûneke navbera Îranê û hêzên hevpeyman de, fersendeke mezin li pêş miletê kurd çêdibe. Divê kurd ji niha li ser vê yekê bifikirin û amadekariya xwe bikin. Do, balansa (yeksaniya) dinyayê di nebaşiya me de bû. Em hem ji sosyalîzmê re û hem jî ji şerê sar re hatin qurbankirin. Belê îro, şertên dinyayê di başiya me de ne. Sed sal bi şûn de cardin fersenda azadbûnê tê ber derê me. Belê vê carê divê em hişyar bin û wek birayên xwe yên Kurdistana Başûr, bi aqil û siyasî tev bigerin. Çimkî Rojhilata Navîn, belkî jî ji bo cara dawî cardin tê bipergalkirin.
Divê em, ya ko van rejîmên "dîndar", neteweperest û paşverû anîn serê me jibîr nekin. Wek milet, baş bi menfaetên xwe bizanibin; ji siyasetên erzan û pûç re nebin wasita. Di şivaka netewî de li dinê û bûyeran binêrin û bi derewên dijminan nexapin, çimkî bext û ûjdana wan tune. Roja ko bikevin tengiyê, ji bo ko desthilatiya xwe ya li ser welatê me hunda nekin, ewê cardin li rûyê me bikenin, belê pişt re ewê bi tu awayî jiyanê ji bo me nas nekin.
Em qebûl bikin, carekê me li Bakur şikest xwariye û hevsarê siyaseta kurd ji destê me derketiye, belê bi taybetî kurdên ko di nav sînorên Îran û Sûriyê de dijîn, îro ji hergavê bêtir divê hişyar bin û yekîtiya xwe pêk bînin. Em ji dewleteke pîne xelas bûn, niha du dewletên pîne di dorê de ne. Hêvîdar im ko em, ji vê fersenda ko hatiye ber derê me baş îstifade bikin. Çimkî trêna azadiyê hergav di ber derê me de derbas nabe. |
