SWÊD, 13/5 2008 — Carinan bêje, îdyom ji zimanekî derbasî zimanekî din dibin, piştî demekê di termonolojîyê de bi cih dibin û dikevin nav ferhenga wî zimanî û dibin malê amê. Eviya bêguman ji danûsitandina çand û zimanan têt û di dîrokê de her wusan qewimî ye. Lê di vê danûsitandina zimên de, carna ji hêla mane û naverokê de, di wan gotinan de, guherîn jî dibin.
Weke mînak: politîk û siyaset. Yek grekî, ya din jî erebî ye. Politîk: ji gotina grekî ya “pôlis” têt û mana wê jî, “ew karûbarên ko dewletê eleqedar dike, bi rê ve dibe” ye. Siyaseta erebî ko bi zêdetirîn di termînolojîya me de têt bi kar anîn, di bingehê xwe de ne di heman manê de ye. Gotinên bi siyasetê ve girêdayî gelek in; Siyasetmedar, siyasetvan, siyasî û hwd. Her wusan maneya wê jî, bi gelek mistewa û têgehînan dikane were nirxandin.
Wateyên gotina “siyasetê” gelek in di zimanê me de. Ji kesên zîrek re “siyasetmedar” dikane were gotin, ango ew kesê di karê xwe de, jêhatî, biber û serkeftî be. Kesên xapînok, fêlbaz jî dikanin bi vê gotinê werin wesif dan. Li paş her wesifdan, gotin û definîsyoneke wusan, felsefeyek jî heye bêguman.
Nizanim eviya ji kû li me peyda bûye ko hemû xirabî, oportunîstî, bêprensîbî, dema navê wê bû “siyaset” rewa ye. Ev makyawelîzma di siyaseta me kurdan de, incex, tenê weko komplekseke bindestiyê, dikane were bi nav kirin. Rast e ko kurd siyasetê dikin, ne politîkayê. Di siyasetê de jîr in, biserkeftî ne, lê heta ko politîkayê jî nekin dê nikanibin tiştekî ji bo gel û netewê xwe bidest bixin.
Encama siyaseteke, ber bi hundurû ve, destruktîv, jihevdûrxistin, perçebûyin û dawîn konseptên windabûyinê derxistine pêşberî me.
Konfederalîzma Ocalanî li alîyekî… Di vê dema dawîn de, li pey hev du bengewazî an jî konsept, ji du perçeyên Kurdistanê, ji teref, qaşo ronakbîrên kurd ve derketine: Yek jê bangewaziya 53 “ronakbîrên” soran e ko dixwazin soranî li başûr bibe zimanê resmî û kurmancî qedexe bibe. Ya didoyan jî bangewaziya Enstîtuya Kurdî ya Parîsê ye ko nobedariya sînorên “mîsak-î millî” yên dewleta tirkan dike. Gelek balkêş e ko herdu li pey hev derketine. Di encamê de bi baweriya min herdu yek in. Ji bo Kurdistanê û kurdan herdu bangewazî jî “status quo” diparêzin.
Ev îdyom (status quo) ji latînî têt, di peyman û lihevhatinên di navbêna welat û ordîyan de bi kar hatiye. Mana wê: rewşa berya şer e. Gelek caran weko “status quo ante” jî bi kar têt. Ango, hêzên dujmin paşde vekêşiyan bêyî ko tiştekî bidest bixin. Lê ji me re ya balkêş, tenê, “status quo” ye. Ango; rewşa berya şer, rewşa neguhertî, rewşa berê.
Di rewşa berya şer de, Kurdistan ne dewletek e, ne netewek e û kurd ne desthilatdar in (di maneya politîk de). Di herêmê de tenê konjunktureke politîk hatiye guherîn û kurd bi kêrî karê Emerîkayê tên û eva weko dostanîyekê hatiye holê.
Eviya ne lihevhatinek e an peymaneke di nawbêna du welatan de ye. Di vê dostanîyê de, bêşik fêda Emerîkayê bêtir e. Eviya jî ne ji bo çavên kurdan î reş e! Di heman wexta ko Saddam Kuwêt dagîr dikir e, wî li Helepçê bombeyên jehrê davêt ser kurdan û bi hezaran kurd qir dikirin. Li cihekî xwîn diherikî û li cihê din petrol… Emerîka bi hawara petrolê ve çû. Ev politîkaya pragmatîk, bi serê qirşekî, îro jî nehatiye guherîn. Piştî avakirina dewleta Israîl li Rojhilata navîn, politîkaya Emerîkayê ne guherîna “status quo” ye, bilekis parastina wê ye.
Rewşa kurdan ji vê hêlê de guherîneke bingehîn nekiriye. Kurdan di dîroka xwe de gelek caran ala rengîn bilind kirine lê heta dumahikê nikanîbûne biparêzin. Berya ko em li derve wê bilind bikin, divê em pêşin wê di dilê xwe de li ba bikin. Rêya wê jî bi yekgirtineke milî û avakirina netewekî kurd dibe. Eger ko em maneya milîbûyin, milet bikin neynik, em dê li pêşberî xwe, komek mirovên xwedî qîmetên hevpar bibînin.
Di rewşa me de bêguman, girîngtirînê van qîmetan ziman e. Ji bo me kurdan ziman, qîmet û dezgehkirina herî bingehîn e. Milet û netewe bi hebûna dezgehên milî ava dibin, xurt dibin, yekitî û hebûna xwe tekûz dikin. Bi rêya zimanê nivîskî standartan ji xwe re ava dikin. Ronakbîrê ko viya nebîne oportunîstiyê dike û nikane li ser navê wî xelkî bi wesifdaneke wusan rabe.
Encama vê helwesta siyasî ya hinek “ronakbîr” û hinek desthilatdarên kurdên başûr cudakirin e. Gava duyemîn dikane guherîna alaya rengîn û navê welêt be! Ji ber ko ji bo selameta “status quo” yê evana dê pêwist bin. Weko çawan Enstîtuya Kurdî ya Parîsê (qaşo ya kurdî) dixwaze li kurdan ”mîsak-î millî” ferz bike! |
