HELSÎNKÎ, 7/3 2009 — Helbestên Hafizê Şîrazî (n. 1320/26 – 1389/90) tijî hestên kûr yên evînî ne. Ev evîn dikare hem wek evîna navbera du mirovan û hem jî wek evîna navbera helbestvan û Yezdan yan helbestvan û gerdûnê bêt hesibandin.
Gelek şarezayên Rojavayî dinivîsin ko Hafiz li Rojhilata Navîn ji Shakepeare li Rojava zêdetir tê xwendin û hezkirin. Gelek şareza, hem yên Rojhilat û hem jî yên Rojava, Hafizî wek mezintirîn helbestvanê hemî deman dihesibînin.
Jiyana Hafizî jî mîna helbestên wî bi gelek raz û nehîniyan nixamtî ye. Sedema herî giring ew e ko pirr kêm bûyerên kitekit li ser jiyana wî tên zanîn. Navê wî yê resen Şemseddîn Muhemmed Hafiz bû û dorî 1320 û 1326 li bajarê Şîrazê, li Îrana niha hatiye dinyayê. Hê ew biçûk, babê wî wefat kir.
Diyar e ko Hafiz zewicîbû û kurrek jê re peyda bûbû. Pirraniya lêkoleran, lê ne hemû, bawer dikin ko ew sofî bû. Baweriya wî çi be jî, ew carekê ji alî serekên dînî ve ji Şîrazê hat derkirin ji ber ko helbestên wî wek bandorek xirab li civakê dikin dihatin hesibandin.
Ti çapên diyarkirî ji dîwana Hafizî nînin: di hin dîwanên "temam" de tenê nêzî 500 helbestan hene lê helbestên hinan jî digihin nêzî 1000î. Belkî pirraniya helbestên wî ne "resen" jî bin ango ne wî bi xwe nivîsîbin lê derengtir lê hatibin zêdekirin. Lê dîsan bandora Hafizî li ser wêjeyê û nivîskarên mezin bêpayan e. Hejmarek mezin ji navên gir yên wêjeya cîhanê – mîna Goethe, Emerson, Edward Carpenter û Gide – hemî deyndarên Hafizî ne. Bi taybetî Goethe heyranî Hafizî bû û bi salan mijûlî xwendin û vekolîna berhemên wî bû.
Ev helbest berî niha wek pirtûk di nav Weşanên Nûdemê de li Stenbolê hatine çapkirin. Helbestên spehî yên Hafizî hejî zimanê şirîn yê kurdî ne.
***
SPÊDE LI NAV GULISTANÊ
Spêdê li nav gulistanê gerrîm,
min li gulan nerî
û min xemên dilê xwe,
bilbilê kovandar, verevandin.
Rû bi rû
li rûyê sorgulê nerîm.
Li nav xumamiya spêdeyê
sorgulê mîna çirayan ronî dida.
Ji bedewî û ciwaniya xwe
wa jihalçûyî bû
ku qet guh nedida
derdên dilê bilbilî.
Çavên nêrgiza narîn
bi rondikên evînê vebûn.
Çavnebariyê
alale dilgiran kir.
Sosinê şûrê xwe hilkêşa
û bo şerrî hat meydanê.
Binefşê devê xwe vekir
bo fitne û fesadê.
Hin ji wan mîna mestan
dihejîn,
hinan jî mîna meyperestan
qedeh digêrran.
Vê ji gulan fêr bibe, Hafiz:
bi xweşiyên xortanî û jiyanê
şa bibe.
Yê peyamber tenê berpirsî peyambirinê ye.
GER YARA MIN BÎ
Ger dijmin
bi dû min ve bin jî,
qet natirsim
ger yara min bî.
Hêviya gihiştina cem te
min sax dihêle.
Dema ne nêzî te bim,
her kêlîkê
ji mirinê ditirsim.
Ger bi her hilm û henaseyê
pê nehesim ko ba bêna pirça te tîne,
mîna sorgulan
ez ê xwe veçirrim.
Ma çavên min dê bikevin ser hev
dema li te dinerim? Qet na!
Ma dil dê bêyî te bikare?
Qet na!
Birînekê li dilê min ke,
dê melhem be bo birînên min.
Jehrê bide min,
dê derman be bo dilê min.
Ma xelk dê çawan
te wek te bi xwe bibîne?
Nê her kes tenê
dikare hêjayiyên mîna yên xwe bibîne.
Xelk dibêje ku
Hafiz mezinek serdema xwe ye
lê ew serê xwe
li ber toza derazînka te ditewîne.
ŞÎRAZA ŞIRÎN
Şîraz!
Şîraza şirîn!
Yezdan,
Şîrazê her bisitirîne!
Royê Roknabad
sedcarî silav bikin!
Ava wî ya zelal
jiyana herherî dide.
Li cem Ce'ferabad
û Mosella
bêna emberê
ji bayê bakur tê.
Bayê rojhilat, ka bêje:
te çi peyama taze
ji qîza qereç
ya mestker heye?
Ger ew zeriya şirîn
xwîna dilê min birijîne,
bila mîna şîrê dayikê
lê helal be.
Ji bo Xwedê,
min ji xewê şiyar neke:
bi wê şerbeta şirîn re me.
Hafiz,
madem ji dûrbûnê ditirsî,
pa çima dema pê re bûyî
ne şikirdar bûyî?
NEPIRSE
Derdê evînê dikişînim.
Çend?
Nepirse!
Min tam kiriye jehra xerîbiyê.
Çi qas?
Nepirse!
Li dinyayê gerrîme,
min yara xwe dîtiye.
Kî ye?
Nepirse!
Li ber deriyê wê
rondikên min dibarin.
Çi heyamek e?
Nepirse!
Şeva borî
min peyv ji lêvên wê bîstin.
Çi bûn?
Nepirse!
Çima lêvên xwe digezînî,
devê xwe li min xwehr dikî?
Min lêvên yara xwe ramûsandine.
Kengî?
Nepirse!
Bêyî te
di perîşaniya xwe de
tûşî êş û janan bûme.
Yên çend giran?
Nepirse!
Mîna Hafizî
ketime ser rêya evînê
û gihiştime...
Kû?
Nepirse!
LI BER AWAZÊN SAZÊ
Çima ji dizîkî ve vexwarin û zewq?
Çima avakirin bêyî bingeh?
Me xwe da gel rendiyan*.
Çi dibe bila bibe.
Girêkên dilî veke,
çerxa rojê ji bîr ke:
ti alim û zana nikarin
vê razê hel kin.
Bi rêzgirî dest biavêje qedehê:
ji kuloxê Cemşîdî
yan ji yê Behmenî
yan jî ji yê Qubadî hatiye çêkirin.
Ma kî dizane
ka Kewîs û Key?
Ma kê bîstiye
ka bayî textê Cemşîdî
kûve biriye?
Ferhad hê jî
bêriya maça Şirînê dike.
Alaleyên sor
ji rondikan çêdibin.
Were,
were,
belkî em kêlîkekê
mest bibin,
xezîneyê
ji nav xaniyê xopan bibînin.
Belkî alale
bêbextiya felekê binase:
ji çêbûna xwe ve
wê mey di dest e.
Bayê hên yê Mosella
royê Roknabad
rê nadin min
ji vir veqetim.
Tenê li ber awazên sazê,
mîna Hafizî, dest biavêje meyê
çiku bextiyariya dilî
bi têlên hevrîşmî yên sazê ve girêdayî ye.
* Di helbestên Hafizî de rendî ew kes in yên giringiyê didin hezkirina Xwedê, ne nivêj û rojiyan – çapa kurdî.
BI BÎR BÎNIN
Rojên borî
yên bi dilberan re
bînin bîra xwe!
Bînin bîra xwe wan deman
bînin bîra xwe!
Dilbera min
min naîne bîra xwe
rojê hezar carî
wê bi bîr diînim
bi bîr bînin!
Devê min tijî
jehra tal ya xeman e.
Dengê şahîkerên dilşad
bi bîr bînin!
Êdî
dilsoz nemane.
Dilberên dilsoz
bi bîr bînin!
Di bin nîran ve
êş û janan dikişînim.
Coşa dadperweran
bi bîr bînin!
Sed çemên boş
ji çavên min diherrikin
lê Royê Zenderûdê û baxçevanan
bi bîr bînin!
Bila raza Hafizî
zêdetir neyê vegotin.
Wey,
dezgirtiyên razê
bi bîr bînin!
DILBER HAT PERISTGEHÊ
Dilbera min
hat peristgeha mecocan,
piyale di destî de,
mestbûyî
û mest kirin hemî
bi çavên xwe yên nêrgizî.
Li simên hespê wê
nalên mîna heyva nû,
li ber bejna wê ya bilind
spîndar kurtik bûn.
Dema rabû,
çiraya dilê hevalan
temirî.
Dema rûnişt,
kel ket
awirên evîndar.
Gulav
bêna xwe ji pirça wê werdigire,
heş birûyan
li dû birûyên wê direngîne.
Vegerre!
Jiyana Hafizî ya çûyî
dê bi te re vegerriya.
Lê tîrê ji kevanê vejenî
êdî qet venagerre.
YAQÛTAN JI LÊVAN VEXWE
Tenê mey hebe
ji lêvên dilberê
her tişt bi dilê min e,
spas bo Xwedê.
Şeva borî min pê re
demek xweş borand.
Xwedê ti car
evîndaran ji hev veneqetîne!
Siûda min ya kembax,
vê baş bişidîne!
Vê qedeha zêrrîn nîç ke,
yaqûtan ji lêvan vexwe.
Yar,
çawan bikarim ravekim
ka jiyana dûrî te çawan e?
Çav ji rondikan,
dil ji derdan dagirtî ye.
Bila kafir jî nekevin
ber wan kul û kovanan
yên spîndar ji ber bejna te,
heyv ji ber birûyên te dikêşin.
Pîrên bêhiş,
alimên xirriyayî
fesada me û
vexwarina me dikin.
Lê em li xwe poşman bûne
û ji rêya abidan varê bûne
û me ji Yezdan hêvî kiriye ku
xêrên me bixefirîne.
Tama lêvên te
bîra serê Hafizî vala kiriye.
Nemaye xwendina ilman,
ne nivêjên berspêdeyan.
Paşayên sertac
koleyên çavên te yên mest in.
Yên ji tînan dimirin jî
ji te mest bûne.
Bayê hên tu kuştî,
ava çavan ez.
Ger ne wa ba
me dê raza evînê
bi xwe re bihêla.
Dema dimeşî,
di bin birûyên xwe re binere:
çendî nearam in hemû,
li rastê, li çepê.
Para me Biheşt e!
Herre ser rêya xwe, Xwedê-naso:
ma yên gunehkar
ne hejî rehmê ne?
Ne tenê ez stiranên evînî
bi wê rûgulê dibêjim:
li her hêlê
bilbil
heman sirûdan distirin.
Dest biavêje destê min, gerrokê bextiyar,
alî min bike:
ez peya me,
xelk siwar.
Bila Hafiz ti car
ji benên pirça te venebe
çiku bi sond yên berdayî
beniyên Te ne.
MELAYKET LI BER DERIYÊ MEYXANEYÊ
Şeva borî melayketan
deriyê meyxaneyê qutî.
Wan herriya Ademî têk veda
qedehek jê çêkir.
Ez li wir, li rex rê rûniştim.
Nişteciyên pak û parastî
yên koçkên Yezdanî
meya bihêz bi min re vexwar.
Esmanî barê giran
yê erkan hilnegirt.
Navê min ê şeyda
bi lêhatkî hat bijartin.
Spas bo Xwedê,
navbera me dîsan aştî ye!
Horî ji keyfan dest bi reqsê dikin,
qedeh di destan de!
Bibexşîne hemî dînan,
her heftêûdu terîqetan:
yê rastiyê nabîne
çîrrokan vedihûne.
Agir ne ew e
yê şemal pê dikeve
lê ew e yê pelatînkê
û hemiyê dişewitîne.
Ti kes mîna Hafizî
perdeyê ji ser ramanan ranake
daku pirça peyvan
bi pênûsê şe ke.
BINERIN, EVÎNÊ ÇI KIR
Te dît dîsan,
dilo,
evînê çi kir?
Te dît wê mestkerê
dîsan çi anî serê
dildarê dilsoz?
Yara bêrehm
çavên min kirin çem.
Binere, felekê,
zalimê,
dîsan çi kiriye!
Spêdeyê
birqê warê Leylayê geş kir,
binerin, birûsê çawan
dexl û danê
Mecnûnê melûl şewitand!
Meygêrr,
meyê bîne!
Ma kî dizane
ka Nîgarkêşa Razan
li pişt perdeya me çi dike!
Ti kes nizane
ka pênûsê çi xelek
li birca şîn ya esmanî
ya tijî xet û xîç nivîsî.
Evînê
agir berda dilê Hafizî,
bi derdan sot.
De werin binerin
dilberê çi
li dildarê xwe kiriye!
DÊMÊ BÊ DILSOZÎ
Bayê rojhilat, bêje xezala delal:
Ji ber te
dilê min
bi çol û çiya ketiye.
Dema bi dilbera xwe re rûdinî
meyê tê dikî,
dildarê dêrîn bi bîr bîne
yê ko mey digêrrand.
Belkî serbilindiya ji spehîtiyê
nahêle, gulê,
ji ti kesî
rewşa bilbilê şeyda bipirsî.
Tenê bedewî dikare
hişê mirovê aqil bigire:
teyrê şatir nakeve
xefik û davên sade.
Bedena bedew, çavên reş,
rû mîna heyva çardeyî -
çima evîna dilsoz
rengê xwe nade min?
Tek kêmasiya spehîtiya te
ev e:
dêmê te yê delal
dilsozî nîne.
Ne ecêb e ger li esmanan
peyvên Hafizî bên bîstin
û li ber stirana Nahîdeyê
Mesîh rabe reqsê.
XULAMÊ MÎRÊ MEYÊ
Sofî,
were,
rûyê şûşeyê neynikek zelal e.
Were li meya mîna yaqûtan zelal
binere.
Davên xwe rake:
sîmir nakeve tepka ti kesî.
Li vir tenê ba
dibe para dilê xav.
Jiyanê niha bijî:
dema heyama zewqan borî
Ademî jî xatir
ji baxçeyên Biheştê xwest.
Dilo,
qencî çû
te gulên jiyanê
neçinînin.
Dixwazî bizanî
ka çi li pişt perdeyê ye?
Ji rendiyên mest bipirse.
Yên alim
yên qedirbilind
ti jê nizanin.
Li şahiyên jiyanê
du, sê şûşeyên şeravê vala ke
û herre.
Ango:
bila man
hema ne armanc be jî.
Hafiz berdestiyê badeyê ye.
Herre, bayê rojhilat, peyamê bigihîne
mîrê meyê:
Hafiz xulamê wî ye.
TALIYÊ DÊ BIGIHÎ MIRADA XWE
Rabe, meygêrr,
meyê bike şûşeyê!
Axê bi ser
xemê werke.
Civata hişmendan
dê me lome ke
lê em guh nadin
şan û şerefê.
Meyê bîne!
Ta kengî
ev bayê bêhûde?
Baştir e
nexşa nîvûnor mayî
bi meyê bêt şûştin.
Axîna agirîn
ya dilê min î derdgiran
xeyalgêrrên xav
şewitandin.
Ti kes
di hemî dinyayê de ti kes
nîne
derdê dilê min binase.
Dilê min dilşad e
tenê li gel dilbera min
ya aramî bir
ji dilê min.
Yê bejna
nerm û narîn dîtibe,
êdî berê xwe nade terraşan.
Bisebr be, Hafiz,
li ber derdên şev û rojan.
Taliyê, rojekê
dê bigihî mirada xwe.
DILÊ MIN BIRÎNDAREK XEDAR E
Bawo,
ger biçî devera dilbera min,
piçek bêna pirça wê
bo min ê reben bîne.
Bayê pîroz,
ger peyamekê jê bînî,
ez ê wek spasî
canê xwe bidim.
Ger negihî cem wê,
hema hin tozê
ji derazînka deriyê wê
bo çavên min bîne.
Ma min ê parsekî perîşan
çi hêvî heye wê bibînim?
Tişt nabe! Belkî hema
wê di xewna xwe de bibînim.
Dilê min
birîndarek xedar e
ji ber bêrîkirina
bejnûbala yarê.
Yara min
qurûşekî jî bi min nade,
ez
davek pirça wê jî
bi hemî dinyayê nadim.
Ger dilê Hafizî
ji kul û kovanan azad ba,
dê paşî çi biba?
Nê karê wî helbestvanî ye,
bedewbêjî ye,
xizmeta yara wî ye.
PEYAMEK JI DILBERÊ
Peyamê bigihînin
peyayên siltanî
bila dia bikin:
Ji bo xatirê paşatiya xwe
yê parsek
ji koçka xwe neavêje.
Ji ber parêzvanê şeytanî
xwe dispêrim xwedaya xwe.
Belkî bi awirên xwe yên agirîn
wî ji min dûr ke.
Birûyên te yên reş
divên xwîna min birijînin.
Li xwehriya birûyên xwe bipûnije,
ne min lome ke, yar.
Dema gepên te geş dibin,
dilê hemiyan dişewîtî.
Ma çi mifayî digihîne te
tirranekirina bi me?
Hemî şevê şiyar im
bendewar im
ku bayê spêdeyê
bi peyamekê ji dilberê
dildarî hemêz bike.
GER WÊ ZERIYA ŞÎRAZÎ
Ger wê zeriya şîrazî
bersiva evîna min bida,
min ê
Semerqend û Bihara
bi bedewiya wê bida.
Saqî!
Çipên mayî jî tê ke!
Li Biheştê jî ti der
ne mîna deravên Roknabad
û mêrgên Mosella ye.
Ax!
Qereçên şirîne bêşerm
bajarî tevlihev dikin
sebrê dişelînin
mîna ko tirk
li sifreyê dikin.
Delaliya dilberê
ne hewceyî
evîna me ye:
ma rûyê spehî
rengên me bo çi ne?
Stiranan bibêje
meyê darêje!
Bêwec li çareya
razan negerre!
Bedewiya her roj gurrtir,
spehîtiya Ûsivî
em fêr kirine
ku evînê wa kir
ku Zuleyxa ji pişt perdeya
maqûliyê derkeve.
Te xirab got.
Dilê min ketê,
Xwedê li te negire.
Te baş kir:
bersivek tal
ji lêvên hingvînî.
Şîreta min bibîze,
yar.
Xortên bextiyar
ji jiyana xwe pirrtir
ji gotinên pîremêrê hişmend hez dikin.
Te helbestek vehûnand,
morî bi ristikê ve kirin.
Were û bistire,
Hafiz.
Esman
moriyan
bi helbestên te werdike.
RONDIKÊN HAFIZÎ DIL XENIQAND DERYAYÊ
Li berspêdeyê teyrikê mêrgê
bangî sorgula nîv-vebûyî kir:
"Xwe bi bedewiya xwe mezin neke;
li nav vê gulistanê
gulên temetî te spehî mişe ne!"
Sorgul pê kenî: "Herçi em in
em guh nadin rastiyê!
Ti dildar
bi peyvên req dilbera xwe na-axêve."
Yê axa meyxaneyê
bi rûyê xwe nemalîbe,
wî ti car bên nekiriye
bêna evînê.
Ger bixwazî tam bikî vê qedehê
- derlêvên wê yên yaqûtî yên bi rêzemoriyan nexşandî -
divê tu morî û yaqûtan
ji çavên xwe birijînî.
Min ji gulistanê pirsî:
"Ey Kursiya Cemşîdî,
ka sorgula te,
qedeha te ya dinyabîn?"
Gulistanê got: "Ax û ox,
bextiyariya min betilî û bar kir!"
Herçi peyvên evînê ne
zû xwe nadin ser lêvan.
Meygêrr, meyê tê ke!
Bila dawî li suhbetê bêt!
Rondikên Hafizî
dil û aqil xeniqandin deryayê.
Lê ma çi jê tê?
Nikare şewata evînê veşêre.
HEYAMA SORGULAN
Niha
li nav mêrgê
sorgul ji nebûnê hat hebûnê.
Binefşê serê xwe tewand
ber piyên sorgulê.
Li ber dengê çeng û deholê
qedeha spêdeyê binoşe,
li ber awazên saz û bilûrê
rûyê meygêrrê ramûse.
Li heyama sorgulan
bêyî meyê,
çengê, zeriyê
rûnene:
rojên sorgulan jî
mîna yên mirovan jimartî ne.
Koma gulên bênxweş
erdê dikin esmanê stêrîn,
bi stêrên bextewer,
stêrên nîşandar.
Li gulistanê
zerdeştiyê vejîne;
manê alaleyê jî
agirê Nemrûdî geş kiriye.
Vexwe meya yarê raber kirî,
yara gepgeş
ya hilm mîna ya Îsayî hên.
Basa 'Ad û Semûdan neke.
Li heyama sorgul û sosinan
dinya bûye Biheşt.
Ma çi keyf jê heye
ger em bi ebedî nikarin lê bimînin?
Sorgul
mîna Silêmanî
di nav ewran re siwar e.
Spêdeyê teyr tên
stiranên Dawidî dibêjin.
Qedeha spêdeyê bigire destê xwe.
Vexwe
bo şerefa mîrê serdema me
Emadeddîn Mehmûd!
GAZIYEK LI SORGULÊ
Ji ser spîndarek bilind
bilbilî gazî kir
sorgulê:
"Bila çavê xirab
dûr be ji sorgulê!
Şabaniya spehîtiyê yî;
ji hindê spasdar be,
tinaziyên xwe
bi bilbilê şeydayê evînê neke!"
Ji dûriya te
ne bigazin im:
bêyî jihevdûriyê
dê şirîniya hevdîtinê neba.
Abid bi xewn û xeyalên
keleh û horiyên Biheştê dijîn.
Meyxane keleha min e,
dilbera min horiya min e.
Meya xwe li ber awazên çengê firr ke,
bêwec xeman nexwe.
Ger kesek ji te re bêje: "Venexwe!"
Tu bêje: "Yezdan dilovan e!"
Xelk bi bextiyarî xweşiyê
bi zewq û şahiyên jiyanê dikin;
kaniya xweşiya min
derdê ji ber dilberê ye.
Hafiz,
çima ji derdan dinalî?
Hez bi hesretê zêde dibe,
ronahî ji tarîtiyê dertê.
GUNEH DÊ BÊN XEFIRANDIN
Duh-êvarê dengek
ji kuncikek meyxanê hat:
"Guneh dê bên xefirandin.
Meyê vexwin!"
Dilovaniya Yezdanî
qêrr e li kar e.
Cibraîl peyama mizgîniyê
digihîne me.
Dilovaniya Yezdanî
ji gunehan mezintir e
- ev razek bû min got.
His be!
Hişê xwe yê xav bibe meyxanê
bila bigihe.
Meya sor
xwîna leşê min dikelîne.
Bi şiyana xwe
ti kes nagihiyê.
Lê, dilo, dîsan jî
texsîriyê neke.
Pirça yarê
gerdenîka min e,
serûçavên min
di nav toza meyxanê re mane.
Jiyana bi zewqê zoq
ne gunehek giran e
li ber rehma hemîgir
ya Yezdanê Dilovan.
* xefirandin: guneh efû kirin, lê borîn, bexşandin
TÎRÊJA SPEHÎTIYA TE
Li destpêka Afirandinê
tîrêja spehîtiya te
bi Yezdan re
diyar bû.
Evîn xwiya bû,
agir berda hemî dinyayê.
Rûyê te
diyar bû.
Firişteyan dît
lê nikarî bievînin,
ji hesûdî şewitîn,
agir berda ademîzadan.
Aqilî viya
çiraya xwe
ji vî agirî hilke.
Birqa çavnebariyê
vejenî,
dinya ji geh hejand.
Yê bi-nav-evîndar
viya razan bibîne.
Destê Nediyar
yê bêpar veder kir.
Hinan
zara xwe avêt
tirarê jiyana bextewer
min
dilê xwe yê derdgiran
avêt ava xeman.
Canê min
viya bikeve
kûrgeha kenê te,
xwe berda
nav pirça te.
Hafizî wê rojê
keyfnameya evîna te
nivîsî dema
xîçek di ser
xweşiyên dilî re kişand.
LI GULISTANA GEPÊN YARÊ
Roja meyê
ji qeraxa qedehê hiltê,
li gulistana gepên yara min,
alale dipişkive kulîlkan.
Ba
sinbilên pirçê diwerîne
ser sorgulan,
ji mêrg û çîmenê
bêna gulan hildifûre.
Bêyî loman,
hezaran xeman,
ji sêniya esmanan
pariyek jî nakeve devan.
Sed pirtûk jî
têra salixdana
kul û derdê
jihevveqetînê nakin.
Ger sebrdar bî,
mîna Nûhî
li ber lehiyan,
xem dê verevin,
xewna hezar salan dê bibe rastî.
Bi hêz û hinêra xwe
kes nagihe miradan;
bêkêrî ye bawer bikî
ku bêyî felekê bibe.
Ger ba bêna te
di ser gorra Hafizî re biborîne,
axa leşê wî
dê bibe sed sirûd û stiran.
BABETEK JI SINCNAMEYÊ
Ez ê ji te re
babetekê ji sincnameyê bixwînim.
De guh bidê!
Ji dera basa
dan û dilsoziyê tê kirin:
Mîna kanê be
û bi zêrrî xelat ke wî
yê cerg û hinavên te
bi zilm û zorê hildikole.
Ne kêmtir be
ji dara siyê dide:
xelk beran diavêjiyê,
ew fêkiyê xwe dide wan.
Ji qalika mîdyeyê
reftara nermiyê fêr bibe:
moriya xwe bide wî
yê gerdena te bibirre.
BÊ DERDAN DINYA BÊZEWQ E
Sorgul vebûye,
bilbil mest bûye.
Gaziyek tê: "Werin Bextiyariyê!"
Guh bidinê, gelî sofiyan!
Bingehê poşmaniyê
mîna çiya qayim dixwiya.
Li vê hêbetiyê binerin:
kevir bi şûşeyê şkest!
Meyê bînin!
Li Koçka Jixwetêriyê
kes guh nadiyê
ka serbaz bûyî yan siltan,
zelal ya serxweş.
Li vî xanî
du derî hene.
Her kes divê carekê jê derkeve.
Ma ferq çi ye
ger ban bilind be
yan dîwar nizm?
Bêyî kul û derdan
jiyan bêzewq e;
nê li Destpêkê
me ji belayan re
got: belê.*
Serê xwe
bi man û nemanê neêşîne
çiku kamiltirîn heyber jî
dê her nemîne.
Neleze û nexirre;
tîrê lezgîn
demekê difirre
taliyê dikeve.
* Binere: Qur'an 7:172. Li gor vê ayeta Qur’anê, berî ko Xwedê mirovan biafirîne ji giyana wan pirsiye: “Ma Ez ne Xwedayê we me?” Wa gotiye: “Belê.” Di vê helbesta xwe de Hafiz bi gotina “belê” û ya “bela” dilîze – çapa kurdî.
BI MIN KENÎ
Bejn mîna spîndaran,
rû heyva çardeyî,
neynik di destî de,
dêm delal pişkivî.
Min desmal dirêjî wê kir.
Kenî:
Te divê nêzî min bibî?
Ax gidî, ca aşopa te
çendî şûm û şiloq e!
YA YEZDANÎ KIRÎ QEDEHÊ
Pirç qijavij,
enî ji xuhê birqok,
rûbiken, mest
sîngvekirî
helbest li ser lêvan, mey di destî de
rikeber bi çavên xwe yên nêrgizî,
livok bi lêvên gilîdar,
şeva borî, nîveka şevê
ew hat derazînka min rûne
xwe daçemand ber guhê min
bi xemgînî pirsî:
Ma tu nivistî yî,
ey dildarê dewr û deman?
Dema ev piyaleya spêdeyê
raberî yekî fehma bêt kirin,
ew dê evînê li xwe heram ke
ger nebe bendiyê vê badeyê.
Herrin ser rêya xwe, abidno,
lomeyan nekin li me
yên şûşeya şerabê
nîç dikin!
Li Roja Afirandinê
ji bilî vê, ti diyarî nebû para me:
Ya Yezdanî kirî qedehê
em vedixwin,
ca badeya Biheştê be
yan meya mestan!
Badeya ji ber kenî dişilqe
pirça diçeme xelekiyê
- çendî car, ax Hafiz,
poşmaniya jidil
ji bîr çûye!
HÊ TU DI BIŞKOJA XWE DE
Ti kesî rûyê te nedîtiye
tevî ko bi hezaran kes
bi awirên xwe li te digerrin.
Tu hê di bişkoja xwe de yî
lê hê niha hezar bilbil
dildarên te ne.
Ne ti ecêb e
ku hatime kolana te:
li vê deverê
hezar xerîb din jî hene.
Herçend e ko ji te dûr im jî
- Xwedê ti kesî ji te dûr nexe -
hêvîdar im bikarim
nêzî te bibim.
Evîn ferqê naxe
navbera sofîxanê
û meyxanê.
Rûyê dilberê
herderê
bi tîrêjên xwe ron dike.
RÊYA BÊDAWÎ
Rêça evînê
bêdawî ye,
tek derman
destberdana ji canî ye.
Tek
xweşî
xweavêtina
nav agirê evînê ye.
Rêya rendiyan
rêbazek baş e.
Rêya berev xezînê ye
lê her kes pê nahese.
Nekoşe me bitirsînî,
basa bendên hiş û bîran neke.
Li şûna hindê, badê bîne;
ti karê wî zêrevanê han
li vê deverê nîne.
Girî û giliyên Hafizî
kênc û bandorê li te nakin.
Mat mame:
Dil î
lê ji kevirî ne nermtir î.
BERSPÊDE
Berspêde ye,
ewrî perda xwe da ber tavê.
Werin, heval,
werin badeya berspêdeyê!
Xunavê
rûyê alaleyê şûşt.
Bîne, yar,
badeyê bîne!
Bayê Biheştê
mêrg hemêz kiriye.
De tim
badeya pak vexwin!
Sorgul rabûye
ser textê zimrûtî.
Meya yaqûtî ya reng-agir
vexwe!
Deriyê meyxaneyê
hê girtî ye.
De ka veke,
ey Vekerê Deriyan!
SORGUL Û BILBIL
Li berspêdeyê
çûm gulistanê gulan biçinim.
Dengê bilbilî hat guhê min.
Goyînî nexweşê evînê bû,
ji sorgulê hez dikir
û stirana xwe
berdida nav mêrgê.
Hêdîka dimeşîm
li ber sîbera daran,
di dilê xwe de
li çîrroka bilbilî û sorgulê dipûnijîm.
Sorgulê stirî bi xwe ve çêkirin
lê bilbilî dîsan jî jê hez dikir.
Yek xwe naguherrîne,
yê dî dilê xwe.
Stirana şirîn ya bilbilî
dilê min şewitand.
Min êdî
hew xwe ragirt.
Hê jî gulistan
tijî gul e.
Kes nikare wan bê jan biçine.
Hafiz,
hêviya bextiyariyê ji vir neke.
Ev der tijî kêmasî ye,
bêyî ti hêjayî ye.
TU DIZANÎ
Ey bayê bextiyar yê berspêdeyê!
Peyama min bibe
nê tu dizanî
di wê kolanê re herre
hingê
nê tu dizanî.
Tu peyamberê min yên nehînî yî
li meşa te dinerim
tika ji te dikim
ne fermanan didim
nê tu dizanî.
Bêje
ku ruh di min nemaye
ji bo Xwedê
destê yaqûtî yê saxker
bide min
nê tu dizanî.
Min peyama xwe wa nivîsî
ku xelk tê negihe
dilovan be
peyama min dirist bixwîne
nê tu dizanî.
Tîrên awirên te
û ez
av û yê ji tîna dimire
te ez kirime zindanî
min bikuje
nê tu dizanî.
Ma çawan hêviyên xwe
bi kemera te ya zêrrîn ve girê dim
nê navtenga te
nehînî ye
nê tu dizanî.
Di vê mijarê de
ferq nake ger bi tirkî yan bi farisî bipeyivî.
Basa evînê
Hafiz
bi zelalî
bi zarê xwe bike
nê tu dizanî.
SORGUL LI BER MILÎ
Sorgul li ber milî,
piyale di destî de,
dilber li ber dilî;
îro paşayê dinyayê jî
li ber min parsek e.
Na, ti çirayan
neînin vir:
îşev bi min re gepên yarê
mîna heyva çardeyî geş in.
Dînê min rê dide meyê
lê bêyî te,
yara bejngul,
mey li min heram e.
Na, ti gulavê
neînin vir!
Bênek pirr xweş
ji pirça te hildifûre.
Guhên min
tenê newayên neyê,
awazên sazê dibîzin.
Çavên min
tenê lêvên te yên sor,
gerrîna meyê li nav civatê dibînin.
Basa şekirê,
şirîniyê nekin;
min tenê divê tam bikim
hingivê lêvên te.
TENÊ PIÇEK AXA SER RÊYA TE
Bêna pirça te ya xelek
min mest dihêle.
Ji ber çavên te yên efsûnî, dirrinde
serxweş bûme.
Pirr dirêj min li ber xwe daye.
Xwedêyo,
ka kîj şevê ez ê bikarim
çiraya çavên xwe
li çaviya çavên xwe hilkim?
Ji reşika çavên xwe hez dikim
tenê ji ber ku
dişibe
esmeriya te ya hindî.
Ger dixwazî dinya
bi ebedî
bedew pişkivî be,
fermanê bide bayê rojava
bila hema kêlîkekê
perdeyê ji ser rûyê te rake.
Ger bixwazî ruxbariya
dinyayê nemîne,
pirça xwe bihejîne:
ji serikê her davê
dê hezar can jê dawerin axê.
Em herdu gerrokên reben,
ez û bayê rojava:
ez mest bûme ji çavên te,
bayê rojava ji bêna pirça te.
Armanca Hafizî bilind e:
ji hemî dinyayê
û axretê
ew dixwaze tenê
hin axa rêya te biçe çavên wî!
ME SONDA EVÎNÊ XWAR
Bihêle em bi rêya xwe
bimeşin meyxaneyê.
Em bêriya qurtekê dikin;
divê em rêya meyxaneyê bibînin.
Li Roja Yekem
me sonda evîn û azadiyê xwar*
ku tek şertê wê ew e ku
em ê berê xwe
tenê bidin meyxaneyê.
Gelo dê kengî mirada me
bi lêvên wê yên yaqûtî vexwin?
Ta hingê
xwîn dê her me
sor bike.
Sofî di reqsên xwe de
hoste ne,
hunera me
fêlbazî ye.
Wazvano,
hew xerîban!
Em berê xwe
ji toza kolana yarê
nadin xwe bi Biheştê jî!
Bo cihê textê Cemşîdî
lê mîna xweliyê hinda bû nav bayî,
ne hişmendî ye xeman bixwî.
Baştir e meyê vexwî.
Rêya birca bilind ya bihevrebûnê
bi destê ti kesî nakeve.
Hafiz,
bi toza berderiyan razî be.
* Binere: Qur'an 7:172. Di vê ayeta Qur’anê de mirov sond dixwin ko Xwedê Xwedayê wan e û ew ji hebûna wî agadar in. Hafiz dinivîse ko tek şertê peymanê ew e ko divê mirov meyê vexwin. Ji Hafiz re mey hem meya vexwarinê ye û hem jî evîna yezdanî ye. Meyxane jî hem meyxane ye û hem jî hizûra Yezdan e. Ca ev mey bi wateya rastî yan jî ya mecazî be, xwendevan dikare biryara xwe bide – çapa kurdî.
BI MIN RE RÛNENE
Ger carekê dakevî
rewşa min
û bikevî torrê,
tu jî dê pirrî car
qedehê şkandî,
meyê avêtî paldayî bî.
Ez
mest im
reben im
kavil im
rendî me
Bi min re rûnene,
dê navê te jî xirab bibe.
MEŞA RÊVINGAN
Min lome neke
ger dildarî dêmên delal bim.
Dilê derdgiran
nedirrîne.
Nê tu sofî yî
û meşa rêvingan dizanî:
nekamiya rendiyan
neke.
MÎNA KEVIREKÎ DI ROBAREK ZELAL DE
Dema cil û bergan
ji bedena xwe bike,
ew heyva hingivîn
ya di bedewiyê de
bêhevber,
ew wa nerm û nazik e
ku dê dilê wê
di sîngî re bibînî:
mîna kevirekî
di robarek zelal de.
XWEŞ E MESTBÛYÎ PAL DÎ
Niha dema xortaniyê ye,
baştirîn dem bo noşîna meyê!
Ya herî baş ew e ku
yê xemgîn mest bibe!
Hemî dinya,
ji rojhilatê ta rojava,
çolistanek rût e,
kavil û wêran e.
Di nav toza kavilan de
xweş e mestbûyî pal dî.
QEDEHA ZILMÊ
Pêşî qedeha evînê
raberî min kir.
Piştî min ew vexwar
qedeha zilmê
bi min da vexwarin.
Çav çemê rondikan,
dil argûna agirî
toz im li ber piyên wê.
Avêtim ber bayî.
ÎŞEV
Îşev
ez ê di nav xwîna xwe de razim
ji ber te.
Îşev
ez ê ji nav nivîna saxlemiyê dakevim.
Ma bawer nakî?
Xewna xwe bi rê ke
dê bi çavên xwe bibînî
ka çawan bêyî te
radizim.
ŞEPREPA BASKÊN BALINDEYÊN ŞAHIYÊ
Şeprepa baskên balindeyên şahiyê
dibîzim,
axînên mêrgên hişmendiyê
dibîzim.
Yan jî gelo peyv in
ji lêvên wê.
Çawan be jî,
ya dibîzim
serpêhatiyek seyr e.
JIYANEK NÛ
Raberî min ke
meya kevnare
ya ji mêj ve meyandî.
Min divê dest bi
jiyanek nû kim.
Min binoşîne mestiyê,
bêhay ke ji dewra dinyayê
da ji te re raza jiyanê bêjim
camêro.
BIHEŞT EV E
Meygêrr,
piyaleyê dagire;
mazovanê şahiyê
hêviyan bi cih tîne,
nehîniyan diniximîne.
Biheşt ev e,
hemî berdest e.
Zewqê ji jiyanê, ji hevalan wergire:
Nê li nav baxçeyên Biheştê
Yezdan xêr û gunehan nanivîse.
Dost dilpak in,
heval jêhatî ne,
mêrên li rêza pêşîn navdar in,
yên mayî jî tev hêja ne.
Saz awaza dostaniyê lê dide,
li nav civatê cih bo semayê heye,
delaliya dilberê
dan e bo dilî,
pirça meygêrrê
dav e.
Ji vê xweştir dem nîne,
meygêrrê, fermo rûne!
Ji vî xweştir cih nabînî,
Hafiz! Hê piayeleyek din jî.
ZANIST Û HIŞMENDÎ
Kursî û dersxane
lêkolînên zanistî
stûn û sivande –
ma dê kêrî çi bên
bêyî dilek vekirî?
Mala qaziyê xwenda yê Yezdê
kaniya ilmî ye
- nabêjim na -
lê bêwec e ji wir
li hişmendiyê bigerrî.
SIHRA HELAL
Bedewiya van peyvan
ne hewceyî ravekirinê ye.
Nê ne hewceyî rêberiyê yî
daku tîrêjên rojê bibînî.
Pesn bo helbestvanî
yê dirûvên spehî
dide ramanên yekane.
Hiş nikare ramanên wa bedew
peyda bike.
Ta sirişt bi xwe jî
yên beraberî van nade.
Helbest mucîze ye,
sihra helal e.
Gelo dengekî ji valahiyê
got van peyvan: hebin!
yan Cibraîlî ew anîn?
Ti kes dî nikare
bi vî awayî
razan vebêje,
ti kes dî newêre
bi vî şêweyî
moriyan bi ristikê ve ke.
RAZA HEBÛNÊ
Li berspêdeyê
hê ji meyê mest
min piyaleyek din jî
li ber awazên çengê vexwar,
min qedehek
da hişê xwe
bi rê kir
bajarê hebûnê.
Meyfiroşa spehî
li çavên min nerî
û ez
parastî bûm ji bextê felekê
min bawer dikir.
Meyrêj
birû mîna kevanan
ya min heqkirî anî rûyê min:
"Ey hedefa tîrên lomeyan,
hindî ku
xwe navoka her tiştî bibînî,
nikarî
mîna kemerê
xwe li navtenga min bialînî.
Davên xwe bo firrindeyên dî vede:
Enqeya çîrrokan
hêlîna xwe bilind ava dike."
Qedehekê raberî min ke.
Bila belema badeyê min bigihîne beravê
ji vê deryayê ya çav kinara wê ya dî
qetre nake.*
Ew heval e
stiranbêj e
meygêrr e.
Ax û av
tenê leylan in li ser rê.
Hemî hebûna me,
Hafiz
raz e.
Çare
Li derî efsane û efsûnan e.
* Qetre nake: ji ber ko pirr dûr e, nabîne.
DEMA DIRÛNÊ
Bûstanê şên yê esmanan
şaloka tûj ya heyvê:
dema dirûna dexlê min
hat bîra min.
Siûda min,
min got,
hê razayî yî
tevî ko roj rabûye jî!
Û felekê bersiv da:
Tevî vê tevê jî
ji ya duhî bêhêvî nebe!
Baweriya xwe bi stêra şevê neîne:
wê gerrokê
tac ji Kewîsî dizî,
kemer ji Keyxesrewî.
Şeva çûna xwe
mîna Mesîhî bimeşe esmanan
daku ronahiya fenera te
xwe bigihîne rojê jî.
Bêje esmanan
bila pesna meziniya xwe nedin:
di evîn de
hemî berhemê heyvê
bi zor bi bihayê libek danî be.
Terkedinyayî û qaşotî
dînî bi agirî dişewitînin.
Hafiz,
digdaşê xwe biavêje
û herre!
ÇERXA ESMANAN RANAWESTE
Êdî spêde ye!
Saqî hêy,
qedehê dagihre!
Çerxa esmanan ranaweste,
tu bileze!
Hê dinyaya derewîn
bi temamî neruxî,
tu me biruxîne,
bi meya gulan mest ke!
Roja meyê
ji qeraxa qedehê hilhat.
Ger bixwazî zewqê ji jiyanê wergirî,
êdî nenive!
Rojekê
felek dê qedehan
ji axa me çêke.
Hay ji xwe hebe, serê xwe bi meyê dagire
hê felekê qedeha ji serê te hatî çêkirin
bi meyê danegirtî.
Ma em dîndar in?
Poşman bibin, pûç bipeyivin?
Na lo:
ji me re
bi zimanê xwe yê meyê bipeyive.
Hafiz, rast û dirist e
meyê biperêsî.
Rabe, dest biavêje karê dirist,
bibiryar be.
BI MEYA EBEDÎ DAGIRTÎ
Dema yara min
dest biavêje qedehê,
bazara pûtan
dê îflas bike.
Digirîm
û xwe diavêjim ber piyan.
Kengî
dê destê bigire?
Mîna masiyan
min xwe noqandiye deryayê
daku yara min
min bi şokê hilkişîne bejayiyê.
Bextiyar ew e yê mîna Hafizî
bikare xwe bigihîne
qedeha bi meya ebedî dagirtî.
TENÊ LI TE DIGERIM
Ew wiha me:
kuncika meyxaneyê
perestgeha min e,
nehwira pîremecocî
nivêja min e.
Awaza zû ya sazê
ne karê min e
lêma çi ye:
awaza min ya zû
bo min lêborînê tika dike.
Ti karê min
bi paşayan yan parsekan re
nîne.
Mala Xwedê ava!
Bênirxtirîn gerrokê ber deriyê te
paşayê min e.
Ji mizgeftê, ji meyxaneyê
tenê li te digerrim.
Min ti tişt dî nevê,
Xwedê şahid e.
Ji gava li ber deriyê
bi cih bûme ve
cihê min ji text û taca rojê
berz û bilindtir e.
Ta mirin şûrê xwe veneweşîne min,
kûnê xwe ji vir ranakim.
Rê û rêbaza min ne ew e
ku ji cem nesîbê xwe dûr kevim.
Me gunehên xwe nebijartine,
Hafiz, lê dîsan jî biedeb be
û bêje:
Min guneh kir.
VÎNEK DIN
Her roj
dil di bin barek nû ve dişkê.
Her roj
kelemê veqetînê di çavê min re diçe.
Çi ji min tê, texsîr nakim.
Felek dibêje:
li derî hêza te
vînek din heye.
ÇÎROKA ŞEMALA ÇEGELÊ
Ez nikarim çîroka
şemala Çegelê vebêjim.
Neşêm rewşa şewata
dilê xwe salix dim.
Derd dilê min digivêşin
ji ber ko min ti dost nînin
ku ya dilê xwe jê re bêjim.
XWERÛ XEM E
Hesaba hemî jiyana min
xwerû xem e.
Berhema evîna min
xwerû xem e.
Ti kes bi min re nameşe.
Tek dilsoza dilê min
xwerû xem e.
BIHAR E
Bihar e.
Sorgul û sosin û alale
ji bin axê dertên.
Çima tu dernayê?
Mîna ewrên biharê
av ji çavên min tê
li ser gorra te
daku ji nav axê rabî.
HÊVÎ XANIYEK LI BER AVÊ YE
Were; hêviya me xaniyek e ko li ber herrika avê diheje,
badeyê bide; jiyan li ser rêya meşa bayan hatiye danîn.
Lê civata wan mirovan min bal xwe ve dikişîne
yên dilê wan geş e tevî ko hat peyitandin
ku ev dinya ne ti ye.
Bi çi ravekim ya destê nediyar
şeva borî ji min re nivîsî
dema sermest paldayî bûm
li paşodeya yê meyfiroş, li erda tazî?
"Ey bazê çavtûj,
yê lîsê wî li ser dara padişahên jiyanê,
çima li nav kolanên bajarê bêhêvîtiyê digerî?
Ji keleha gupika esman fîtînek tê,
karê te li vê kuncikê çi ye?"
Bo xwe bike şîret û guh nede tiştek dî ji bilî ya dibêjim,
ev hişmendiya pirr kevnar ya hosteyan e:
Ev dinya ziyanê nagihîne te,
wiha got wan yên dirêj
meşîn bi rêçikên evînê ve.
XEMAN NEXWE
Ûsiv wenda bû lê dê vegere Kenanê
– xeman nexwe.
Kavilê xanî kavil e lê pêşberî wî gulistan e
– xeman nexwe.
Dilê bi kêlbetanan şidandî, rewş dê baş bibe,
gazinan bihêle,
serê te dê vegere tenahiyê ji rêyên şaş
– xeman nexwe.
Ey jiyan, bi nîvî binaxkirî!
Ger dîsan carekê bihar bêt,
ey firrindeyê stranbêj, tu dê li nav baştirîn zeviyan bî.
Çerxa felekê carekê duyan dijberî me zivirî,
lê çi bim ew im
êdî nikarim diravek nû çêkim.
Xeman nexwe.
Bêumêdiyê bihêle tevî ko te aşkere nekir jî raz,
nedîtin rikeberiyên ji pişt serpoşan.
Xeman nexwe.
Ger tofana nemanê bingeha hebûnê hilweşîne,
Nûh dîsan keştîvan e
– xeman nexwe.
Ger bixwazî biçî Ke'bê, bi piyan li çolê bimeşî,
ji ber lomeyên striyan xeman nexwe.
Ger xaniyê te xeternak be, neqayim be, yan armanc dûr be,
bizane rêya bêdawî nîne.
Xeman nexwe.
Felek dikare êdî tenê bibe odeya bênên nîvtevav.
Peyamberên gerrok dê hê pirr li ser rewşa me bipeyivin
– xeman nexwe.
Hafiz, li quncalên hejariyê, li kuncikên şevên tarî,
dema dixwînî Qur'anê, sûreta xwe, xeman nexwe.
HEZAR DIJMIN LI DOR MIN
Hezar dijminên min yên dorberê li min zeft dikin
nikarin ti li min bikin
ger tenê tu li gel min bî.
Tenê hêviya dîtina te min dihêle sax.
Ger biramim ko bîskekê jî dûrî min î,
tirsa mirinê min digire.
Ba dîsan bêna xwe vedide.
Di henasehilkişandinê de jiyana Yezdan,
di henaseberdanê de ya Siriştê heye
lê ew ne giring in hindî wî bayê han
yê beşek jê tu yî.
Demên bêxewîyê xwe dikin hevbendî veqetîna te
da nemanê bihêlin bo wan kêlîkan
yên tu lê nînî.
Devê şûrê te gihand min birînek
ya dîsan jî bêna balsamê lê fetisîner e.
Ew mîna agirê yê kîmyakar e
madenê canê min taliyê di helînoka xwe de dihele,
wêne parçe-parçe dibe lê ew agir dîsan jî
hejî sed balsamên dermansaziyê ye.
Li hevgeha jiyana ebedî
carekê bi devê şûr hatim êşandin.
Tevî ko canê min bişewite jî,
şadiya yê gorî sotinê
tenê pişkek e ji wê zewqê ya me hevgir dike.
Li ber xelk û alemê
Hafiz delalê ber dilê felekan e çiku niha
her û her rûyê wî ji xelkê veşartî ye
- veşartî di nav toza ber deriyê te de.
BAYÊ PEYAMBER
Bayê peyamber
tu ji welatê yara min tê
çi alavek sihrî be bîne
bîranînek biçûk jî ji yara min bîne
Min şewatên dilê xwe dan
bi peyamek biçûk
lê dilê min ji xwe şerm kir
bihayek wa rezîl bide
bi peyama delal min.
Rasterêk dibêjim we
yên hûn diravek zîvîn yê rezîl didin
bi bangên zêrîn yên
li ber êrişa yekem dikevin!
Spas bo Xwedê, fêlên xirab yên felekê
vê carê
bikêr in
bo daxwazên min û wê
ya Xwedê bijartiye.
Ev in em hemû
ser şorrkirî berev erdê.
Ma ne xewek saxlem e em dinivin
li ber deriyê yara min!
Dijminên min bêna xwe vedidin da dîsan dest pê bikim.
Spas bo Xwedê! Li evîna min ew nikare ti bandorê bike!
BI DIZÎKÎ VENEXWE
Bihêle tu jî qedehên bêkesiyê, yên dizîkî,
ger bibêjin me vexwer, hema bila em bi hev re vexwin,
ma ne baştir e wa?
Tu jî razên evînê aşkere bike,
gerra stêristanan bihêle.
Paradoksa jiyana te
bi axiftina li ser guherîna cihên stêran zelal nabe.
Rîsê wê teşiyê bêdawî ye.
Qedrê şûşeyê bigire di dest xwe de
rexên wê yên ji zêrê biriqdar
axa padişahên gorrkirî ne.
Behmen û Keyqubad
kî dizane ka ew?
Textê Cemşîd
peyaleyê dide dest min
min dibe jiyana mercdar.
Dûr ji meydanê rabû kemortikek tozê
wek baroveyê hat
û textê Cemşîd hilweşand nemanê.
Ferhad xwîna xwe bo çavên Şirînê herrikand
vê gotinê ji bîr neke
çiku gulên lale baş dizanin
ka felek çi bêbext e.
Dest biavêje şûşeya rex-laleyî
ji berî ew wenda bibe bin tozê.
Guh bide hişmendiya kevnar:
Kend û kospên mey di me de çêdike
mîna wan kavilan in
yên di şeqên wan de gencîne veşartî ne.
Bayê Moselle, ava Ruknabad
hê dişên bal xwe ve bikişînin
hê jî ji xwe vedirevînin
wî dengê bilûrê yê ji razê tê.
Li gel Hafiz tu jî vala bike şûşeya xwe
li ber awazên kêm yên çengê, netirse.
Baştir in ew awaz
ji yên ji çerxa stêristanê
tên guhên me.
***
Bijartin, wergerandin û venivîsîn: Husein Muhammed |
