STOCKHOLM, 7/2 2009 — Şevreşeke nîvê payizê bû. Şax û pelên darên sêvan yên li hewşê ji ber bayê sivik dikirin xuşînî. Bi dengê girîna ewr re Gulê bi qîrîn ji xewê şiyar bû. Ew di xwêdanê de mabû. Ji ber giriyê di xewnê de hê jî îskîna wê daneketibû. Bi dengê qîrîna wê re mêrê wê jî ji nava nivînan pekiya û tavilê lampeya li ber serê xwe pêxist.
– Çawa bû, ma qolincên te tên? mêrê wê bi çavlixewî jê pirsî û ji bo ko wê haş bike destê xwe avêt ser stuyê wê.
Gulê jî xwe avêt hembêza wî û bi dengekî bilind û bi îskînî giriya.
– Çi bûye, cana min? mêrik bi tirs û kelecan jê pirsî. Ji bo çi tu digirî?
Jinikê tu bersiv neda, giriyê xwe bê rawestan domand; piştî ko demekê bi wî awayî giriya, paşê gava xwest tiştekî ji mêrê xwe re bibêje, ji ber îskîna pir kir û nekir nikarîbû gotina xwe bibira serî. Lê mêrê wê yê bîrbir, hêdîka destên wê ji nava xwe berdan, rabû ser xwe û çû ji mitfaxê jê re qedehek av û hinek kaxiz anî. Wî qedeha avê dirêjî jina xwe kir û dû re li ser qeryole, li kêleka wê rûnişt. Piştî ko jinikê çend gulp ji qedehê vexwarin û qedeh danî ser maseka piçûk ya li ber serê xwe, mêrik bi tilîkên xwe porê wê yê ko ji xwêdanê bi eniya wê ve zeliqîbû da alî û ji bo ko wê haş bike hêdîka eniya wê maçî kir. Jinikê xwe di wê kêliyê de êmin his kir, ji ber hezkirin û pêdaketina mêrê xwe hindik be jî hem ew xewna ko di xewê de mîna jiyaneke dûdirêj, ya bi êş û ezab, hem jî ew kabûsê ko ev nozdeh sal bûn destên xwe xistibû qirika wê, ji bîr kir, lê dîsan tavilê tirsa wê hatiyê, laşê wê lerizî, vê carê guhertineke bêhawe di rûyê wê de peyda bû. Gava mêrik rabû û xwest ji texsiyê re telefon bike, wê nehişt û ji mêrik re got ko hê qolincên zêde nehatinê. Li gora hesabê ko hemşîreyê ji wan re gotibû, çar roj di ser dema wan re buhurîbûn. Ji ber ko li ber guhên mêrik ketibû, ko zarokên dereng çêdibin, lawik in, kêfa wî dihat, lê ji aliyê din ve jî dixwest rojekê zûtir jina wî, ya ko zikê wê li ber dev bû, ji wî ezabî xelas bibe.
– Ez dibêjim wê îro çêbibe, mêrik got û di bin kirasê wê yê şevê re destê xwe danî ser zikê wê yê mezin û girover.
Zaroka ko êdî di hundir de aciz bûbû û dixwest derkeve derve û tevlî xweşî û nexweşiya jiyana mirovane bibe, mîna gilokekê hilkişiya jor û bi xurtî xwe bera jêr da.
Vê carê ji bo ko jinik jî bibîne, mêrik kirasê wê hilda jor û bi kêf li tevgera zarokê temaşe kir. Ew benderuha di zikê jinikê de mîna perpitandina mirîşkeke serjêkirî diperpitî. Jinikê di wê navê de awirên xwe yên bi tirs berdabû ser mêrê xwe û bi kelecan li bendî reaksiyona wî bû. Mêrik jî ziq bala xwe berdabû ser zikê wê yê ko bêhawe mezin bûbû û li liv û tevgera zaroka xwe temaşe dikir. Gava mêrik ji nişka ve bêdengî his kir, serê xwe rakir û li jina xwe nerî. Rûyê jinikê bûbû mîna yê miriyekê, xwêdaneke mîna zîpikê li ser eniya wê peyda bûbû. Mêrik bi destê xwe ew xwêdana cemidî ya li ser eniya jina xwe paqij kir û kirasê wê bi ser zikê wê ve berda. Paşê li gora şîreta hemşîreyê, wî xwest jina wî rabe û di hundirê malê de li ser xwe bigere. Hemşîrê ji wan re gotibû heger ew li ser xwe bigere wê devê malzarokê fireh bibe û di çêbûna zarokê de wê jinik zêde êş û zehmetiyê nekişîne.
Jinikê bi ya mêrê xwe kir û bi giranî, bi alîkariya destên xwe herdu lingên xwe ji qeryole berdan jêr û li ser lingan rawestiya. Qolincên wê jî êdî dihatinê û ji rewşa wê diyar dibû ko wê îro zaroka wê were dinyayê.
Her ko jinikê nêzîkî li çêbûna zarokê dikir, mîna ko ruhê wê jê bikişe, rengê rûyê wê dihat guhertin, dilerizî, xwêdan dida, carinan xwe dispart pencerê, serê xwe ditewand, digiriya, diqîriya… Her cara ko mêrik dixwest ji texsiyê re telefonê bike û wê bibe nexweşxanê, jinikê digot hê qolincên wê zêde nebûne û nedihişt ko mêrê wê telefonê bike. Du caran gava wê ji bo hewagirtinê pencere vekiribû, ji nişka ve hiseke ko ew xwe di pencerê re biavêje hatibûyê, cara duduyan mêrê wê bi zorê destên wê ji hesinên pencerê vekiribûn, bi şidet pencere girtibû û ew ji ba pencerê bi dûr xistibû.
Bi hebekî rohnîbûna derve re baraneke xurt dest pê kiribû. Libên baranê mîna zîpikê li pencerê dikirin tipînî. Ji pişt xênî jî dengê şirika avê ko li naylonekê diket, dihat.
Mêrikê ko bi tena derpiyê kinik bû, bi herdu destan jina xwe hembêz kir û bi wê re çû mitfaxê. Gava jinikê xwest li mitfaxê li ser kursiyekê rûne, mêrik şîreta hemşîreyê di bîrê de anî û da xuyakirin ko ew li ser xwe bigere wê jê re çêtir be.
Jinikê herdu destên xwe danîn ser tihêlên xwe û hêdîka çû vî serî û wî seriyê mitfaxê. Mêrik jî bi tena derpîkê kinik çaydan nêvî av kir û danî ser ocaxê.
– Ez ditirsim Kerem, jinikê bi stuxwarî ji mêrê xwe re got. Ez ji vê zaroka di zikê xwe de pir ditirsim.
Kerem lê vegeriya, ew hembêz kir, eniya wê maçî kir û got:
– Em ne li welêt in, tu dizanî ko doktor û hemşîreyên vir ji dê û bavên mirov bêtir li mirov miqate ne. Teknîka vir li pêş e, personal ji dil in, nexweşxane paqij in…
– Lê ne ji wê, jinikê got û lêva wê ya jêr lerizî.
Kerem dîsan li ber geriya, ew hembêz kir, maçî kir, jê re behsa paqijiya nexweşxaneyan, dostaniya hemşîre û doktoran kir; lê kir û nekir jinik haş nebû. Gava jinikê ji nişka ve got:”Ez dixwazim tiştekî ji te re bibêjim”, mêrik bi carekê ve sar ma, digel ko dizanîbû ji sedî sed ew zarok ji wî ye, dîsan jî ket şikeke giran.
– Ev pênc sal in min ji te veşartiye, Kerem. Lê êdî ez nema dikarim xwe bigirim, divê ez ji te re bibêjim.
Keremê min û te, mîna xwîn jê kişiya be, di cihê xwe de bê tevger rawestiyabû û zer bûbû. Ev pênc salên ko jina wî jê veşartibûn, çi bû gelo?
– Erê, ev tam nozdeh sal in, fala Nûrikê mîna kabûsekî pêxîla min bernade. Tiştên ko wê nozdeh sal berê di fala xwe de gotine, ez wan roj bi roj dijîm û ev yeka ha jî min bêhawe ditirsîne.
Hebekî bêhna mêrik hat ber wî, bi lez çû odeya razanê, qutikê xwe li xwe kir û dawiya fala Nûrikê ko ev nozdeh sal bûn mîna kabûsekî destê xwe xistibû qirika jina wî, meraq kir; meraq kir, lê bi qerf jê pirsî:
– Tu bi Xwedê kî ev çi fal e Nûrikê ji te re vekiriye, ko te heya niha ji bîr nekiriye?
Jinikê bi kelûgirî got:
– Ji xwe her ko ez behsa tiştên wilo dikim tu henekê xwe bi min dikî, tu bi min dikenî. Loma min heta niha fala xwe ya berî niha bi nozdeh salan ji te re negotiye. Lê ez ê niha bibêjim. Tu henekê xwe bi min dikî, tu bi min dikenî, tu bawer dikî bawer nakî tu bi kêfa xwe yî, yê min ez ê ji te re bibêjim.
Erê, berî bi nozdeh salan bû. Weke niha tê bîra min. Navrojeke roja çarşemê bû. Havîn bû; ez, diya min, cîrana me Ezîza û xaltîka Siltê em li hêwana me ya ko deriyekî wê li rê vedibû, rûniştîbûn. Me çaya piştî firavînê vedixwar. Û tam di wê navê de, Nûrikê, mîna her tim kincên wê yên zilamane lê bûn, çefiya wê li serî bû, gopalê wê di dest de bû û di kuçê re derbas bû. Cîrana me Ezîza hema ji cihê xwe pengizî û got:
– Weleh ez ê bang Nûrikê bikim û falekê pê bidim vekirin.
Ji xwe diya min jî li hemana bû, hema wê falciyek li derekê bidîta, ji bo birayê min Yasîn falek vedikir. Hingî du salên birayê min Yasîn li Almanyayê qediyabûn. Diya min ji derdê wî ne dixwar, ne vedixwar û ne jî xweşik radiza. Digooot û li xwe dixist. Neyse, Nûrikê dageriya hundir, gopalê xwe sipart dîwêr û li ser mînderê çarmêrkî veda. Nizanim gelo Nûrika Şabanî tê bîra te? Ew mîna zilaman e, lê navê wê Nûrikê ye. Hinek dibêjin nêrûmê ye. Welhasil, ez tavilê rabûm çûm mitfaxê û min ji bo falê qehweyek da ser. Fala pêşî diya min ji bo birayê min da vekirin. Lê wê ji Nûrikê re qala birayê min nekiribû û haya Nûrikê jî ji çûyina birayê min ya Almanyayê tune bû. Diya min niyeta xwe di dilê xwe de gotibû. Nûrikê bi binikê fîncanê girt û ew wilo hêdîka di nava destê xwe de bir û anî û weha mîna ko tiştinan dibîne lê baş ne zelal e, bi rûyê xwe yê qermiçî lê nerî. Em hemû bêdeng mabûn û çavên me li wê bûn. Piştî ko wê çend caran fîncan nêzîkî çavên xwe kir û ji xwe bi dûr xist, dest pê kir û got:
– Li welatekî dûr xortekî pak xuya dibe. Du kes pêxîla vî xortî bernadin. Yek jê jineke navsal, porgijikî, yê din jî mêrekî qut î qalind e. Lawik dixwaze ji wan xelas bibe, dike nake nikare. Ha biner biner, li vî alî jî malek xuya dibe.
Wê fîncan ber bi diya min ve dirêj kir û bi tiliya xwe ew mala ha nîşan da. Diya min jî mîna ko xwîna wê jê kişiya be, zer bûbû û ziq li wî xaniyê ko Nûrikê nîşan dida, nerî.
– Erê Wele, ez dibînim, diya min bi bawerî got.
Heya wê çaxê jî min baweriya xwe qet bi falan nedianî. Tew ez bi xelkê dikeniyam. Min digot ew çawa baweriya xwe bi derewên wilo tînin. Lê tiştên ko Nûrikê di derbarê birayê min de gotin, hemû rast bûn.
– A di vê malê de jinebiyeke porzer rûdine, dil ketiye xort, dixwaze pê re bizewice. Ew jina porgijikî û mêrikê qut î qalind ji ber nelihevkirina siyasetê ketine qirika wî.
Dîsa fîncan dûrî xwe girt û nêzîkî xwe kir û peyva xwe domand:
– Ev berê hevalên hev ên siyasî bûn, yanî di partiyekê de bûn, lê niha navbera wan xerab bûye, an jî lawik hebekî ji siyasetê sar bûye û dixwaze bi wê jinebiya ciwan re bizewice; lê hevalên wî hin tiştan dixin stuyê wî, ew jî çi ye baş ne xuyaye.
Wê fala Nûrikê kiribû ko em hemû di cihê xwe de sar bibin. Tam berî wê bi du rojan birayê min nameyek şandibû, te digot qey ew nameya birayê min pêşî ketibû destên Nûrikê û paşê ji me re hatibû. Hemû tiştên ko Nûrikê digotin rast bûn. Hingî min xwest ew ji min re jî falekê veke. Lê pêşî cîrana me Ezîza ket ber min. Yê wê jî ko hema falciyek bidîta fal vedikir. Nizanim te Ezîza nas dikir? Ez bawer nakim, gava tu derketî, ew hê zarok bû. Keça apê Smaîl… Jineke wek lampekê ye, bavê wê ji çikûsiya xwe ew da kalekî. Gerçî mêrê wê gelekî jê re baş e, lê xortek di dilê wê de bû û ew her li wî xortî difikirî. Fala ko Nûrikê ji bo wê jî vekir, li gora dilê wê bû. Li gora wê hemû tiştên ko Nûrikê gotibûn, rast bûn.
Gava Kerem têgihîşt ko çîroka fala Nûrikê dirêj e û çav li rewşa wê û qolincên ko tênê ket, ji hemberî wê rabû, ket bin milê wê, ew rakir ser lingan û jê xwest ko ew hem li ser xwe bigere, hem jî behs bike. Wê jî mêrê xwe neşikand, rabû ser xwe, destekî xwe avêt ser stuyê mêrê xwe, destê din da ser newqa xwe, hem meşiya û hem jî got. Lê rûyê wê zer bûbû, xwêdanekê ew girtibû, tirseke bêtarîf ji çavên wê difûriya.
– Wê rojê min jî ji xwe re falek vekir. Tu ya rastî bixwazî, baweriya min qet bi falan nedihat. Lê gava Nûrikê di fala xwe de rewşa birayê min raxist ber çavan û hemû falên wê li gora dilê Ezîza bûn, min jî xwest ez ji xwe re falekê vekim. Erê, tevî ko baweriya min bi falan nedihat, lê gava dora min hat û Nûrika falcî rahişt fîncana min, ji kelecanê dilê min bû mîna çûkekî perpitî, te digot qey wê hundirê min were xwarê. Min pir bi kelecan lê guhdarî kir. Wê jî bi hostetî rahişt fîncana min, di nava destê xwe de bir û anî, dûr û nêzîkî çavên xwe kir, geh li min nerî, geh li fîncanê nerî, geh rûyê xwe tirş kir, geh qermîçokên ecêb li eniya wê çêbûn, geh serê xwe hejand, geh nexwest bibêje; lê ez wek li ser êgir bûm, min jê rice kir ko ew rastiya fala min ji min re bibêje. Û wê jî got… Got binere keça min, tu keçikeke pir biaqil î, tu qenc î, lê wê biaqilî û qenciya te nikaribe tu tesîrê li pêşeroja te bike. Tu ê nikaribî li hemberî qedera xwe rabî û celebê jiyana xwe biguherî. Mirovên mîna te ji hezarî, belkî ji deh hezaran, belkî ji milyonan yek e. Yên wek te pir nêzîkî Xwedê ne. Qedera wan li eniya wan hatiye nivîsandin, lê cihê wan cenet e. Cihê te jî cenet e. Tu ê di vê jiyana kurt de, li vê dinyaya derewîn hem rojên xweş û hem jî yên nexweş bîbînî û bijî. Hem rojên te yên xweş hem jî yên ne xweş, ji pêşî ve ji aliyê Xwedê ve hatine nivîsandin. Niha emrê te şanzdeh e. Tu ê tam not û neh salan emir bikî. Not û neh sal bi para her kesî nakevin. Xwedê bi tenê yê ko jê hez dike, bi qasî navê xwe, dike ko ew emir bike. Lê di vî not û neh salî de, jiyana te roj bi roj hesabkirî ye. Tu ê li gora hesêb bijî. Mesele tu ê îşev xewnekê bibînî. Tu ê di xewnê de bixwazî bifirî lê tu ê nikaribî. Tu ê bixwazî birevî, lê tu ê nikaribî. Paşê tu ê çentekekî biçûk bibînî. Bi qîmeta not û neh zêran pere di wî çentekî de heye. Divê tu cihê wî çentî baş di bîra xwe de bihêlî û sibehê zû, gava tu ji xew rabî, berî ko tu taştê bixwî, divê tu herî wî cihî. Tu ê li wî cihî wî çenteyî bibînî. Tu ê pereyên di wî çenteyî de di nav destmalkekê de baş girêbidî û di nava lihêfa şîrikî de veşêrî. Ew pere wê têra te û heta zewaca te bike. Heta zewaca te lê, berî ko tu bizewicî tu ê xortekî nas bikî. Xort pir spehî ye, wê li dû te bigere, lê tu ê guh nediyê. Bi tenê şevekê tu ê li ser wî dêhn bibî. Tu ê bixwazî wî hembêz bikî, wî maçî bikî, wî mist bidî. Wê şevê jî wê ne diya te, ne jî bavê te li mal be, wê kes tunebe. Tu ê bi tenê li mal bî. Wê xwestekek, şehwetek were te ko pê hemû laşê te bilerize. Tu ê bi nefsa xwe nikaribî û tu ê laşê xwe yê terr bispêrî xortê çeleng. Lê wê xort ji nişka ve winda bibe. Tu ê êdî nema wî bibînî. Heta salekê tu çav li kîjan xortî bikevî, tu ê bi çend gavan bi dû de biçî û tu ê bi dengekî nizim bang bikî. Gava tu bibînî ne ew e tu ê bi şermokî serê xwe bera ber xwe bidî û bi paş de vegerî. Piştî bi salekê tu ê xewnekê bibînî, wê xewn bîst salî têxe navbera windabûna xort. Wê ew dem bike ko tu êdî wî xortî bi temamî ji bîr bikî. Lê di hefteya pêşî ya salê de, yanî tam gava tu ê têkevî hivdehsaliya xwe, wê li bajarekî nêzîk tirimpêlek li te biqelibe. Wê şifêrê tirimpêlê ew xort be. Lê tu ê wî nas nekî. Wê ew xort te rake nexweşxanê, destê te yê şikestî bicebirîne û te bîne li nêzîkî mala te deyne. Wê ew bûyer jî ji te re mîna xewnekê were. Tu ê heta bîstsaliya xwe weke her kesî bijî. Lê tu ê bi cenawirê di hundirê xwe de nehesî.
Di vir de ayeaya wê zêdetir dibe. Mêrê wê li dora wê diçe û tê, lê nizane wê bi çi awayî alîkariya wê bike. Ew jî bi kelecan bûye, digel ko hisa dilxerabiyê di hundirê wî de tevdilive jî, dîsan dixwaze bi rastî li jina xwe guhdarî bike. Dixwaze sirên wê yên veşartî bibihîze.
Jinik hem diçe û tê, hem jî dibêje:
– Min hingî jê re got, çi cenawir? Gelo çi cenawir di hundirê min de heye? Ka bibêje!
Wê got ew ê paşê were ser wê jî. Lê got, tu ê di bîst û yeksaliya xwe de kirasekî bikirî, tu ê bi tenê carekê wî kirasî li xwe bikî û wê ew kiras winda bibe. Piştî bi şeş mehan tu ê wî kirasî li cîrana xwe bibînî, lê tu ê jê re tiştekî nebêjî.
Qolincên wê zêdetir dibûn. Her ko diçû mêrik jî bêçare dibû. Lê ji nişka ve pengizî û ji texsiyê re telefon kir.
Heta ko texsî hat, jinikê di rewşeke xerab de serpêhatiya fala xwe dom kir. Lê bi kurtî behs kir:
– Û wê got, tu ê di sihsaliya xwe de bizewicî û biçî Almanyayê, wê pêşî zarok ji te re çênebin, tu ê di sihûpêncsaliya xwe de bi zaro bibî…
Dengê girîna texsiyê ji hewşê hat. Jin û mêr, bi hazirî, bi çenteyekî daketin jêr. Şifêrê texsiyê yê navsal û bejindirêj, silav li wan kir û bi kêf meraq kir ka gelo ava jinikê hatiye an na. Mêrê jinikê, yanî Kerem, got hê av nehatiye; û alîkariya jina xwe kir û ew di deriyê dawiyê yê ko şifêr ji wan re vekiribû re xist hundirê texsiyê. Şifêr pêl li gazê kir, xîzîniyek ji tekeran anî û zîvirî ser riya nexweşxanê. Herçiqas şifêr xwest bi wan re sohbetê bike jî, lê hem jinikê xwest çîroka fala xwe ji mêrê xwe re dewam bike, hem jî mêrik xwest li dawiya çîroka fala jina xwe guhdarî bike.
Erê, jinikê qal kir, lê bi nalenal qal kir:
– Û Nûrika falcî got, wê di sihûpêncsaliya te de Xwedê benderuhekî nêr bide te. Belê, negot wê Xwedê lawikekî bide te. Û got, ev benderuh bermayê tovê wî xortê ko tîna te ya şehwetê şikandibû ye. Û ev benderuh ne mirov, lê cenawir e; wê duserî çêbibe û ji mirovatiyê re musîbetek be.
Mêrik di wê navê re destê xwe danî ser devê wê û nehişt ew qala fala xwe bike. Digel ko tirs mîna bizotek agir ketibû dilê wî jî, dîsan wî bi destê xwe yê rastê zikê wê mist da û bi gotinên xweş û hêvîtijî xwest jina xwe ji wan xeyalên tirsê bi dûr bixe. Lê herdu jî di nava xeyalên tirsê de vedigevizîn. Bi taybetî jinik. Avahî, insan, otomobîl, her tişt li ber çavên wê dibûn mîna cenawiran. Gava ew ji texsiyê daketin û ketin hundirê nexweşxanê, dengê qîrîna wê hemû doktor, hemşîre û mirovên li nexweşxanê di cihê wan de sar kirin. Mêrê wê bi lez destê xwe danî ser devê wê, ew haş kir û bi gotinên xweş li ber dilê wê da. Paşê hemşîran ew li odeyekê dirêj kir, bi dostanî û bi devkenî dest bi kontrola wê kirin. Çavên jinikê beloq bûbûn û ziq li hemşîran dinerî. Hemşîra navsal û bi tecrube, bi desta xwêhdana eniya jinikê paqij kir û bi devkenî jê re got ko devê malzarokê fireh bûye û piştî demeke kurt wê zaroka wan were dinyayê.
Paşê hemşîre derketin û jin û mêr bi tenê li hundir man. Mîna ko hebekî bêhna jinikê fireh bûbû, lê qolinc li ser qolincan dihatinê. Her qolinca ko dihatiyê jî ew weke darekî, hişk dikir. Piştî ko hemşîran bi lez li dosya wê nerîn û dîtin ko her tişt normal e, dîsan hatin seredana wê. Devê malzarokê firehtir bûbû û loma wan tavilê jinik rakirin odeya zayînê. Kincên wê jê kirin û kirasekî spî lêkirin. Paşê ew li ser text dirêj kirin, çend behlîf xistin bin pala wê û çîmên wê ji hev kirin. Piştî ko ew tam ji zayînê re amade kirin, pîrikê (ebeyê) jê re got ko divê ew carê bêhna xwe bigire û berde û gava qolinc tênê heta jê tê xwe biesirîne. Wê jî bi ya pîrikê kir û zêde neajot ew benderuhê di zikê jinikê de şemitî jêr. Pîrikê bi lez rahiştê, bilind kir û bi dilşahî got:
– Lawik e!
Lawikbûna wî diyar bû, ji ber ko gava pîrikê ew bilind kir wî beliqand ser diya xwe.
Mêrik dikira ji kêfan bifiriya. Lê dema pîrikê lawik danî ser singa diya wî, dîsan qîrînek bi jinikê ket, lawik ji ser singa xwe dehf da û her bi qîrîn got:
– Kereeem! Vî cenawirî wê de bibee!… Ma tu pirça wî nabînîîî?… Ma tu herdu serên wî nabînîî?… Ma tu qermîçokên eniya wî nabînîîîî?…
***
Ji kitêba »Romanseke çilmisî«, 2002 |
