Nefel

[ ÇARŞEM, 2024-12-04 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Gaveka dîrokî

STOCKHOLM, 23/1 2006 — 22-ê vê mehê bîranîna 60-ê ya damezrandina Komara Kurdistanê ko bi ya Mehabadê têt binav kirin derbas bû. Ew komar gava yekê ya neteweyî ya dewletbûna kurdan bû. Tê de li wê parçeya Kurdistanê li bajarê Mehabadê Komara Kurdistanê hat ragihandin, alaya Kurdistanê hat bilind kirin, Qazî Mihemed bû serokkomarê Kurdistanê û hikûmet hat çêkirin, kurdî bû zimanê wê û Kurdistanê dest pê dikir bibe xwedî leşker û saziyên xwe yên neteweyî. Lê wê komara me bêtir ji 11 mehan dom ne kir.

Dem piştî Şerê Cîhanî yê Duyê bû, wextê destpêka şerê sar bû di navbera rojhilat û rojavayê de. Germiya gotûbêjan bû di navbera Sovyetê û Îranê de ji rexekî ve li ser derxistina neftê li Îranê û berjewendiyên Sovyetê tê de û her di eynî wextî de gotûbêjên Sovyetê digel Emerîka û Brîtanyayê û hevsengiya wan di siyaseta navdewletî de dihatin kirin. Sovyetê di nav van de Komara Kurdistanê qurbanî berjwendiyên xwe kir. Xwiya ye ko Sovyetê di piştgiriya xwe ya pêşiyê de bo wê komarê qet mebest jê damezrandina dewleta kurdî yan otonomiyeka kurdî nebû, lê belê mebesta wê bikaranîna wê pirsê bû di fişardanê de li ser Îranê û Emerîka û Brîtanyayê ji bo parastina berjewendiyên xwe li wê herêmê.

Soveytê heta dawiyê piştgiriya komara Kurdistanê nekir û çekê ko dabûyê jî jê stand. Emerîka û Brîtanyayê piştgiriya Îranê kir di êrişa wê de bo jinavbirina komarê. Li wê parçeya welatê me hêz ya eşîran bû û ew di piraniyê de li dijî hev bûn û Komar wekî rêberî û sazî di nav xwe de li astê berhingarbûneka weha nebûn û weha tecrûbeya yekê ya dewletbûna kurdan di naverasta sedsala bîstê de biser neket lê hêvî ne çirmisîn û xebat berdewam bû.

Di vê mehê de û rojekê berî bîranîna Mehabadê li parlamentoya Kurdistanê peymana liehvhatina PDK û YNK-ê bo yekkirina herdu îdareyên kurdî ji aliyê parlamentoyê ve hat erê kirin. Ev gaveka dîrokî ya giring e bo biserxistina tecrûbeya duyê ya dewletbûna kurdan.

Ev çend sal in xelkê me wê dixwaze û li bendê ye û çi nema bû em jê bê hêvî bibin. Ew bûbû daxwazeka neteweyî û ketibû ser her zar û zimanekî. Li dawiya dawiyê yên ko bûne egera vê jêkvebûnê û vê du îdareyîyê bi xwe lihevhatin û biryar dan ko her du hikûmetên xwe bikin yek û ez vê gava wan pîroz dikim û piştevaniya wê dikim.

Eger ev biryar encama bawerîpêkirinê be bi damezrandina saziyên neteweyî yên ne hizbî, eger ev bawerîpêkirin be bi jêkcidakirina desthilatên partiyan ji yên hikûmetê û jêkcidakirina desthilatên dewletê yên bicihanîn û qanûnsazî û dadweriyê, eger ev ji îradeya avakirina sîstem û civakeka medenî û demokratîk û qebûlkirina encamên demokratiyê têt, ev dê di rastiyê de bibe werçerxanek di dîroka me ya nûjen de, dê bibe egera tewandina berperekê pir êşdar yê nakokiyên navxwe û yê verêjên şerê navxwe, dê gava herî bingehîn be di rêya bihêzbûn û dewletbûna me de.

Bêguman bicihanîna biryareka weha ne hêsan e û gelek kar û xebat jê re divêt, ji ber ko vê dîrokeka Kevin ya nakokiyê her ji naverasta salên şêstan li pişt xwe heye, ji ber ko ev duîdareyî ne ya îro û duhî ye û ew di binyatê xwe de vedigere bo destpêka qonaxa duyê ya xebata çekdarî ya piştî şoreşa Îlonê û di wê dema dirêj de hêz û desthilat û berjewendî û kulturên herêmkî di wê parçeya welatê me de hatin çêkirin, ji ber ko pirs nemaye bes grêdayî du polîtbîroyan bi tenê ve û çawa dabeşkirina wan bo wezaretan di navbera xwe de, lê girêdayî bi dehan wezaret û dezgehên wekî hev in û bi sedan hezar karker û karmendan e. Ka ew çawa bikin ko ev hemî kes di prosesa yekkirinê de karên xwe ji dest nedin û ev yekgirtin nebe egera duristkirina leşkerekê bêkar û şepirzebûyiyan. Lê bêşik kilîl hertim di destên herdu polîtbîroyan û serokên wan de ye û wan camêrî kir û dergeh bi resmî li ber prosesa yekkirinê vekir.

Duristbûna Bereyê Kurdistanî di dûmahiya salên heştêyan de dawî bi qonaxeka pir êşdar û ziyangehîn ya şerê navxwe li başûrê Kurdistanê anî û hêviya azadiyê û bidest veanîna mafên xwe yên neteweyî li cem xelkê me bi hêz xist. Bi kirina hibijartinên yekê bo parlamentoyê li Kurdistanê diviyabûya hikûmet jî li ser encama wan hilbijartinan duristbibûya û weha dê bingehek bo kultur û prosesa demokratiyê li Kurdistanê hatiba danan û em da niho li qonaxeka gelek li pêştir bûna. Lê mixabin û bi ya min ji ber nebûna bawerî pêkirinê bi demokratiyê û encamên wê û ji ber heza manê, bi her rengekê dibe di desthilatê de heta eger ew, wekî dema pêşmergetiyê, herêmkî jî be, herdu hêzên serekî li ser desthilata fîftî-fîftiyê lihev hatin. Encam jî careka din şerê navxwe û du herêm û du hikûmet û du serok bûn.

Niha jî û bi hikmê ko herdu partî hevpeyman in karekê normal e ko ew li ser pêkhatina hikûmetê û hejmara wezaretan lihevhatine. Lê hêviya me kurdan ew e ko ev hikûmet ne berdewamiya wî nimûneyê fîftî-fîftiyê berê be û ew me careka din nebe ve ber bi sîstema wezîr û wekîlwezîran û di her wezaretekê de peydakirina du wezaretan. Ya herî giring ew e wezaret bi duristî bibin yek û bi taybetî yek wezaret hebin bo pêşmergeyan, bo hêzên navxwe û bo diravî. Êdî serkirdayetiya siyasî ya Kurdistanê niho di îmtîhanekê de ye û encam dê diyar bikin ka ew çend serketî dibe di porsesa yekkirinê de û çend rêyê li ber demokratîzekirina jiyana siyasî li Kurdistanê belî dike. Hêza wan û rewajbûna wan jî di nav xelkê Kurdistanê de bi xwe jî bi vê serketinê ve girêdayî ye.

-----------------------------------

Nivîskar: Sidqî Hirorî
Weşandin: 2006-01-23
Xwendin: 5213