Nefel

[ ÇARŞEM, 2024-12-04 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Bila Kerkûk ji dest me neçe

STOCKHOLM, 11/3 2006 — Nêzîkî 750 000 hezar kurd û piraniya wan kurdên feylî li Bexdayê û dewrûberên wê dijîn, lê Hevpeymaniya Kurdistanî di hilbijartinên parlamentoya Îraqê de bes 25 000 deng anîn. Ev zengeka xeternak bû û pirsiyara xelkî ew bû ka çima encam weha bû û bo çi aliyê dînî û mezhebî li cem wan bi hêztir bû ji aliyê neteweyî?

Li gor yên li Bexdayê dijîn û ji kurdên wê derê nêzîk in diyar dibe ko hêzên siyasî yên kurdî û mebest jê hedru hêzên mezin di Hevpeymaniya Kurdistanî de, xwe hêla bi hêviya hesta neteweyî ya kurdên wê derê û qet bi planeka hevbeş û destekê merd berê xwe neda rewşa wan ya madî û pêwîstiyên wan yên jiyan û xweparastinê li Bexdayê. Hêzên şîiyan ji bo kirîna wan kurdan yên ko bi xwe jî şîî ne teqsîrî di paredanê û her rêyeka ji dest hatî de nekir.

Wextê baranên mişe li Kurdistanê barîn me bajar û gundên kurdistanê dîtin ka ew çawa ketin ber û bin lihiyên baranê û ji wan me dît ka çawa li Kerkûkê penaberên kurd yên kerkûkî yên ko piştî jinavçûna Sedamî vegeriyabûn bajarê xwe li bin xîvet û xaniyên heriyê de perîşanbûn û gelek jê bê xîvet jî man.

Di demê wan lafaw û lihiyên baranê de, di telefiziyonên kurdî de parêzgarê Kerkûkê nerehetiya xwe ji zêdegaviyên kurdên penaber diyar kir ko ew xaniyan bê riqset û li cihên giştî ava dikin û li cihê ko ew rêçare û alternatîvekê ji wan re pêşniyar bike wî bes ji wan dixwest ko ew ji wan xaniyan der bikevin û êdî karê weha yê neqanûnî nekin. Cenabê parêzgarî negot ka ew kurdên kerkûkî ko ji bêxanîbûna xwe weha dikin biçin kî derê û li kî derê bijîn. Erê gelo ew weha dê morala kurdên Kerkûkê rabigire û weha bike ko ew ji Kerkûka xwe der nekevin?

Kerkûk her ji peydabûna neftê tê de bûye xala herî giring di çareserkirina pirsa kurdî de li başûrê Kurdistanê û hêzên siyasî yên kurdî jî ew di serê kurdan de kir dilê Kurdistanê û qudsa wê. Ev hêzên li Kurdistanê desthilatdar in, herwekî ew bi devê xwe dibêjin, ew di pirsa Kerkûkê de misiri in û di domdana xebatê de ji bo vegerandina wê bo nav hembêzên Kurdistanê rijd in.

Bêguman wan gelek kar di Kerkûkê de û ji bo kerkûkê kirine û dikin, lê tirs ew e ne ko ew eynî şaşiya li Bexdayê dubare bikin? Ew careka din bimînin li benda hesta neteweyî ya wan penaberên perîşanbûyî yên bê xanî û bêkar? Ew karekê cidî ji bo wan û jiyan û kar û binecihbûna wan nekin? Erê gelo heta kengî ew penaber dê bikarin xwe di wan reşmal û serbazgeh û stadyon û xaniyên heriyê de û li ber êrişên terorîstan di bajarê neftê de rabigirin? Çawa dê mirov bike ko ew bi riza dilê xwe û bi qenaet biryarê bidin ko ew dê li Kerkûka xwe bimînin û naçin ve Hewlêr û Silêmaniyê?

Xwe eger desthilata kurdî naxwaze ko nakokî ji ber Kerkûkê di navbera wê û hikûmeta federal ya Îraqê de çê bibin, herçend e çareserkirina vê pirsê bê nakokî ne mimkin e, lê wan pare û îmkan hene û eger ew naxwazin dîrekt wekî hêzên siaysî yên kurdî û wekî desthilata kurdî di vê pirsê de mudaxele bikin ew dikarin bi rêya komeleyên medenî û kesên prîvat sindoqên harîkariyê ava bikin û projeyan çê bikin û weha bikin ko ew hemî kerkûkiyên ko vegeriyane Kerkûkê û bê xanî û mal û kar in bibin xwedî xanî û kar û desthilat.

Bexda bi her awayekî hewil dide Kerkûk ya wê be û wextê Bexda xemê ji penaberên kerkûkî yên kurd nexwe û serê xwe pê neêşîne bêguman mebesta wê ji hindê ew e ko ew bêzar bibin û Kerkûkê bihêlin û biçin Hewlêr û Silêmaniyê û weha kurd di Kerkûkê de nebin piranî. Li hember vê pêwîst e ko kurd jî ji derveyî şîdetê her rêyeka baş be bikar bînin bo vegerandina Kerkûkê bo ser Kurdistanê û ew bi kurdên Kerkûkê û xemxwarinê ji wan û pirsgirêk û problemên wan çê dibe.

Ev xelik nikar e çend salên din jî di rezaletiya de li bin xîvetan û xaniyên heriyê de û bêkar li Kerkûkê bimîne. Ew jî mirov in, xudan hest û nest û daxwaz in û dê li dawiyê neçar bin ji xwe re li jiayneka xweştir û rehettir bigerhin.

Binecihkirina penaberên kerkûkî û çareserkirina problemên wan yên vehewyan û kar û jiyanê pir giring e. Xwe li dawiya dawiyê jî dê çare jî bimîne li ser hejmara kurdan di hemberkirinê de ligel grupên din yên etnîk di demê referandumê de li Kerkûkê û ka ew kurd dê di referandumê de li ser pirsiyara ka Kerkûk bikeve ser Kurdistanê yan bi Bexdayê re bimîne çi bibêjin.

Hêvî ew e ne wekî di pirsa kurdên feylî de rûdayî hemî tişt û hemî kar û plan li Kerkûkê jî bimînin bi hêviya hesta neteweyî ya van kurdan bi tenê. Pêwîst e desthilata kurdî û bi taybetî piştî ko hikûmeta yekgirtî ya Kurdistanê çê dibe cidîtir û li gor planên dariştî û aktîv li ser pirsa penaberên kerkûkî û bicihkirin û xweşkirina jiyara wan û parastina êmnahiya wan rabiwest e û di hemî tiştan de nemîne li hêviya qayilkirina Bexdayê û rêyên qanûnî.

-----------------------------------

Nivîskar: SIDQÎ HIRORÎ
Weşandin: 2006-03-11
Xwendin: 5267