Nefel

[ ÇARŞEM, 2024-12-04 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Erdogan dixwaze Hewlêrê bike bindesta Bexdayê

STOCKHOLM, 18/11 2008 — Serokwezîrê tirkan Recep Tayyip Erdogan van rojan li ser hev bi minasebetên cida li bakurê Kurdistanê û li Tirkiyeyê dibêje kurdê ko ji alaya tirkan û dewleta tirkan hez neke bila here cihê ko ew dixwaze. Ev gotinên Erdoganî yên hîtlerwarî û naziyane ne tenê îfadeya kîn û rikeberiyeka wî ya hizbî ye li hemberî PKK-ê û DTP-ê.

Tirkiye wekî organîzator û miessisa xurtkirina desthilata hikûmeta merkezî ya Bexdayê dizane ka serokwezîrê Iraqê Nûrî Malikî çawa heroj planeka xwe ya nû li hemberî başûrê Kurdistanê binecih dike. Her gaveka nû ya Iraqê (meclisên îsnadê gava herî dawiyê ye) cesaretê dide Tirkiyeyê ko helwêsta xwe li hemberî miletê kurd li bakurê Kurdistanê dijwartir bike û lewra Erdoganê ko hêviya demokratîzekirina Tirkiyeyê û çareserkirina problema kurdî li bakur jê dihat kirin yekcar siyaseta xwe guhort û derbasî helwêsteka faşîzan bû.

Yan ne ma karê aqilan ko serokwezîrê welatekî rabe û ji hinek hemwelatiyên dewleta xwe re bibêje:

— Dema ko em ketin ser rê me tiştek got. Me got yek milet, me got yek ala, me got yek welat û me got yek dewlet. Ma kes li dijî vê heye? Ma kes dikare bibêje “nexêr ji bo yek miletî” yan “nexêr em yek alayê qebûl nakin”? Heger ew [kurd] ji vê hez nekin hingê bila kerem bikin û herin cihê ko ew jê hez dikin.

Ev gotinên nijadperestane û hîtlerwarî yên serokwezîrê tirkan bûn sebeb ko piraniya lîberal û demokratên tirk hêviya xwe ji Erdoganî bibirin û heta piştgirekê AKP-ê yê wekî rojnamevanê Milliyetê Hasan Cemal jî mecbûr bû ko bi aşkerayî Erdoganî rexne bike û van gotinên wî bişibihîne yên naziyên Elmanyayê.

Tam di vê demê de Tirkiye lêdixebite ko têkiliyên xwe bi hikûmeta Kurdistanê re xweş bike û pir aşkera jî dibêje armanca wê ew e ko zorê li hikûmeta Kurdistanê bike da şerê PKK-ê bike. Hikûmeta Kurdistanê di prosesa xweşkirina têkiliyên xwe yên digel Tirkiyeyê de dikare bikeve rewşeka wisa de ko bivênevê rûbirûya PKK-ê bibe.

Problema PKK-ê beşeka biçûk ji têkiliyên kompleks (piralî) yên Kurdistanê û Tirkiyeyê ye. Hikûmeta Kurdistanê li hemberî hikûmeta Nûrî Malikî û Îranê dibe ko nêzîkbûna Tirkiyeyê wekî karteka xurtbûnê bihesibîne û lewra di meseleya PKK-ê de jî dikare kompromîsekê bi Tirkiyeyê re bike. Nîşanên vê her ji niho ve diyar in û medyaya PDK-ê û YNK-ê hêdî nûçeyên pozîtîv di heqê PKK-ê de belav nakin.

Têkiliyên Kurdistanê û Tirkiyeyê hêj di qunaxa destpêkê de ne û mirov nizane ka çi encam dê jê derkevin. Serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî di serdana xwe ya Emerîkayê de li Washingtonê nexwest behsa PKK-ê û têkiliyên digel Tirkiyeyê bike û got heta Kurdistan û Tirkiye li hev nekin ew naxwaze ji medyayê re behsa vê meseleyê bike.

Tecribeya Kurdistanê û Emerîkayê digel Tirkiyeyê pir e û kurd û emerîkî dizanin ko Tirkiye gelek caran li ser soz û ehdên xwe nasekine û her carê mixatebê xwe hêvîşikestî dike û rêyeka dî dibijêre.

Vêca heger mirov li siyaseta Tirkiyeyê ya li hemberî kurdên bakur temaşe bike ti elametên xêrê ji bo têkiliyeka baş digel hikûmeta Kurdistanê diyar nabin û pir mimkin e careka dî tirk kurdan hêvîşikestî bikin.

Grupa lêkolînên krîzên nêvneteweyî (International Crisis Group) 13-ê vê mehê raporek li ser têkiliyên Kurdistanê û Tirkiyeyê belav kir û behsa îhtimala “nakokî” yan “hevkariyê” kir.

Li gor raporê li Tirkiyeyê du helwêstên cida hene: 1) Hêzên nasyonalîst û kemalîst digel eskeran dixwazin ko başûrê Kurdistanê îzole bikin û bifetisînin. 2) Hikûmeta AKP-ê û hinek aliyên dî dixwazin bi rêya diyalogê û têkiliyan hikûmeta Kurdistanê nêzîkî Bexdayê bikin û nehêlin dewleteka serbixwe ava bibe û nehêlin ko federasyoneka desthilata wê xurt jî çêbe. Hêzên diyalogxwaz di heman demê de dixwazin ko hikûmeta Kurdistanê şerê PKK-ê bike.

Yanî siyaseta herdu aliyên dewleta tirkan jî lawazkirina desthilata başûr, têkbirina plana dewleteka serbixwe û rêlibergirtina federasyoneka xudandesthilat e. Helwêsta Nûrî Malikî ya li hemberî Kurdistanê hêza xwe ne tenê ji Îranê lê belê ji Tirkiyeyê jî digire.

Digel vê jî têkilî û diyalog baş e û hikûmeta Kurdistanê divêt xwe ji danûstandinan nede paş. Ya giring ew e ka Kurdistan dê çawa bêyî ko zêde kurdên bakur biêşîne ji nêv vê prosesê derkeve. Armanca Tirkiyeyê ne xurtkirina Hewlêrê li hemberî Bexdayê lê belê bindestkirina Hewlêrê ye. Erdoganê ko bi kurdên bakur re ne aşt be divêt kurdên başûr hêviyeka mezin jê nekin.

***

Têbînî: Ev nivîsar bi soranî di rojnameya Rûdawê de li Hewlêrê û bi kirmancî jî di sîteya Nefelê û sîteya Rûdawê de têt weşandin.

-----------------------------------

Nivîskar: ARIF ZÊREVAN zerevan@nefel.com
Weşandin: 2008-11-18
Xwendin: 8628