Nefel

[ ÇARŞEM, 2024-12-04 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Kurd nîvê Mûsilê nexwazin nikarin Şingal û Xaneqînê bi dest xin

STOCKHOLM, 13/6 2008 — Rêxistina Neteweyên Yekbûyî rêxistina dewletên heyî ye û ne rêxistineka wisa ye ko mafên miletên bêdewlet biparêze yan piştgiriya wan bike. Miletê kurd di tarîxê de xêr ji rêxistina Neteweyên Yekbûyî nedîtiye û vê carê jî pir zehmet e ko Staffan de Mistura li mafên miletê kurd bifikire.

Lewra jî Staffan de Mistura dixwaze deverên Kurdistanê yên li derveyî îdareya hikûmeta Kurdistanê bi “wîlayetên Iraqê” Mûsil, Kerkûk û Diyalayê ve girêbide.

Madeya 140-ê ya destûra Iraqê pirtir ji bo diyarkirina tixûbên herêma federal ya başûrê Kurdistanê û Iraqê ye û kurdan hêvî dikir ko nûnerê Neteweyên Yekbûyî yê li Iraqê Staffan de Mistura dê lêbixebite ko li gor niştecihên deveran tixûban diyar bike lê belê Staffan de Misturayî herwekî ko Iraq ne dewleteka federal be û herwekî ko Kurdistan jî ne herêmeka federal be hemî hesabên xwe li ser diyarkirina tixûbên îdarî yên wîlayetan kiriye û bo nimûne dibêje bila nehiyeya Mendeliyê bi Diyalayê ve girêdayî be û Hemdaniye jî bi Mûsilê ve.

Staffan de Mistura dixwaze li gor xwe û li gor berjewendiyên ereban û dewletên cîran tixûbên “wîlayetên Iraqê” serast bike. Gava ko hesabê wî ew be bêguman e ko ew dê bixwaze ko Şingal, Tilehfer, Zimar û Tilkêf li ser Mûsilê bin, Xaneqîn li ser Diyalayê be û Kelar, Kifrî û Çemçemal jî li ser Kerkûkê bin.

Jixwe li gor Staffan de Misturayî qet û qet guman û minaqeşe li ser bajarê Kerkûkê û Mûsilê nîne û heger qezayên wan wîlayetan lê vegerin mesele jî safî dibe. Li gor mantiqa Staffan de Misturayî kurdan bi zorê û bi neheqî dest daniye ser Akrê û hinek qeza û nehiyeyên Mûsil, Kerkûk û Diyalayê.

Kerkûk bajarekê Kurdistanê ye û divêt kurd dest ji kurdistanîbûna wê bernedin û wê vegerînin ser îdareya Kurdistanê. Serokwezîrê Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî van rojan behsê kir ko divêt kurd amade bin ko desthilata wîlayeta Kerkûkê bi ereb, tirkmen û xiristyanên wî bajarî re parve bikin lê belê bi şertê ko wîlayeta Kerkûkê bibe yek ji wîlayetên herêma federal ya Kurdistanê.

Mûsil jî bajarekê Kurdistanê ye û divêt kurd dest ji kurdistanîbûna wê bernedin û nîvê wî bajarî yanî aliyê rojhilatê Dicleyê vegerînin ser îdareya herêma Kurdistanê. Ji aliyê tarîxî ve temamiya bajarê Mûsilê beşeka Kurdistanê ye lê belê bi hikmê ko nîvek ji bajarî bûye ereb û gelek qezayên wê jî yên ereban in ya herî baş ew e ko bajar bibe du beş: rojhilat bo Kurdistanê û rojava bo Iraqê. Qezayên Mûsilê yên kurdistanî bila bi Mûsila kurdistanî ve bên girêdan û qezayên iraqî jî bi Mûsila iraqî ve bên girêdan.

Waliyê Mûsilê û îdareya meclisa wîlayeta Mûsilê ji lîsteya Kurdistanê ye û asayîşa Mûsilê heta niho bi arîkariya pêşmergeyên Kurdistanê hatiye parastin. Heger desthilatdarên Kurdistanê bi ya Staffan de Misturayî bikin divêt polîs, esker û pêşmergeyên Kurdistanê ji Mûsilê derkevin û kontrola bajarî bi temamî bikeve destê hikûmeta Bexdayê de û qedera zêdetirî milyonek kurdên li wîlayeta Mûsilê bikeve destê ereban de û ti girêdana wan bi Kurdistanê ve nemîne.

Mirov pir bi rehetî dikare helwêsta dijwar ya serkirdayetiya Kurdistanê ya li hemberî rapora Staffan de Misturayî fêm bike lê belê ji bo ko ew helwêst ne tenê reaksiyoneka miweqet be divêt kurd bi awayekê cidî behsa vegerandina wîlayeta Kerkûkê bo Kurdistanê bikin û bi israr daxwaza nîvê bajarê Mûsilê jî bikin yan ne piştî demekî kurdistanîbûna Kerkûkê û qezayên dorûbera Mûsilê û nîvek ji bajarê Mûsilê dê tenê xewnek be ko kurd behsê dikin û nebe realîte.

-----------------------------------

Nivîskar: ARIF ZÊREVAN
Weşandin: 2008-06-13
Xwendin: 7555