Nefel

[ ÇARŞEM, 2024-12-04 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Gelo Nicolas Sarkozy dê bibe sembola Ewropaya nûjen?

KURDISTAN, 5/6 2007 — Ravekarên karûbarên Ewropayê bi piranî dibînin ko serkeftina Nicolas Sarkozy di hilbijartinên serokatiya Ferensayê de destpêka fetlînokeke kûr e û ne tenê di realîte û paşeroja siyaseta ferensayê ya navxweyî de – nemaze jinûvenasandina nasnameya ferensî li gor nimûneya serokatiya serokê emerîkî George Bushî, û pirsgirêka penaberan û danûstendina bi opozîsyona sosyalîst re û nûkirina bingeh û mekanîzmayên demokrasiyê û herwiha di warê pirsên navneteweyî û deverên krîz û nakokî û şer lê hene di seranserê cîhanê de.

Ji ber giraniya Ferensayê û rola wê ya dîrokî Yekîtiya Ewropayê dê rastî guherînên nuh yên Parîsê were piştî ko kurê penaberê mecerî serokatî bi dest xist û qonaxeke nû destpê kir li gor bernameya wî ya cida ji stratejiya alîgirên rêbaza De Gaulle ya rastgir ko Chiraq nûnerê wê yê dawî bû, tevlî ko serokê nû jî girêdayî heman rêbazê ye.

Lê, eger ko ewropaya "yextiyar" li gor ko wezîrê berevaniya Emerîkayê yê berê wê bi nav dike li nasnameyeke nû ji xwe re digere piştî avakirina yekîtiyê di navbera milet û gel û welatên wê yên ciyawaz ji aliyên leşkerî û aborî û çandî û teknolojîk ve, û li formkirina destûrekî nû dixebite – jixwe dev berde ji pirsgirêkên wê yên aborî û dirava yekgirtî û pilanên geşepêdanê yên mirovî û zanistî û şerê li dijî terorê û çareserkirina pirsgirêka penaberên ne legal û tawan û ciyawaziyên siyasî bi hevbendê mezin DYA-yê nemaze derbarê bûyerên Rojhilata navîn û Iraq û Lubnanê û pirsa Filistînê û nakokiya erebî-israilî û rola îranî tevlî rola wê ya leşkerî di hevpeymana NATO-yê de, tevlî wilo jî serkeftina Nicolas Sarkozy weke ko ji bername û nêrîn û pilanên wî dixuye dê Yekîtiya Ewropayê serrast bike û dê ajandaya wê bi hevbenda xwe Emerîkayê, seroka kampa rojavayê, re deyne piştî ko cidahiya nêrînan û berzbûna meyildariya serbixweyiyê li nik Ewropa bi seroketiya Ferensayê bi xwe ji destpêka serdema De Gaulle bi alîkariya Elmaniyayê hate pêş berevajî siyaseta Emerîkayê nemaze di serdema George Bushê kur de.

Serkeftina Nicolas Sarkozy alîgirê bihêzkirina pêwendiyên Ferensayê bi Emerîkayê re, di demekê de hat ko guherînên berbiçav nêzîk dibin li Ewropa bi giştî û li Elmaniyayê bi taybetî ber bi bihêzkirina pêwendiyan di gel Emerîkayê de, û jiholêrakirina şopên nakokiyên berê û yekgirtina li dijî teror û tundrewiya islamî û têgehîştina rewşa Iraqê û beşdariya pozîtîv di avakirin û piştgirî û aşîtiya niştimanî û proseya siyasî û alîkariya hikûmeta Iraqê di warê şerê li dijî terorê, her weha girtina nêrîneke yekgirtî derbarê pirsgirêka Lubnanê û piştgirtina hikûmeta lêgal û lidarxistina dadgeha navneteweyî a taybet bi tawana kuştina serok Herîrî û bihêzkirina yekîtî û serxwebûna Lubnanê û rawestandina desttêwerdana rêjîma Sûriyê û pilanên wê di gurkirina nakokî û şerê navxwe di navbera pêkhateyên Lubnanê de, û nêzîkkirina helwestê ji rêjîma Îranê û bernameyê wê yê nûkleerî û rola wê ya herêmî ko gefê li Rojhilata navîn bi giştî dixwe nemaze kendav û Iraq û Lubnan û Filistîn.

Di yekem axaftina serokê partiya yekîtî ji bo tevgera millî paş ko hate hilbijartin weke serokê Ferensayê ta pênc salan di gel kovara amerîkî ya werzî "siyaseta navneteweyî" û wezareta derve ya ferensayê ew belavkir, serokê nû hindek nêrînên eşkere derbarê derve ko siyaseta wî bi kurtî nîşan didin, tîne zimên:

— Nepejirandina helwest û kiryarên Hizbullahê û pitşgirtina gelê Lubnanê û berevanîkirina serbixweyî û yekîtiya axa lubnanê, her weha parastina asayişa Israilê û girêdayî rewşa Iraqê Nicolas Sarkozy dubare kir ko çareserî divê ko siyasî be û pêwîstiya girêdana peymaneke nû di navbera iraqiyan de destnîşankir ko her yek ji pêkhate û gel û netewên Iraqê pareke yeksan di dezgeh û samanên welêt de bidest bixe tevlî îzolekirina terorîstan û tekezkirina ko vekişandina hêzên hevpeymanan ji Iraqê heye ko bibe sedemê tevlîhevî û nakokiyan, her weha wî diyarkir ko çareseriya here baş ji nakokiya Filistînî-Israilî re di riya avakirina aşîtiya berdewam û dadmend de pêktê, tevlî avakirina du dewletên cînar û demokratîk ji ber ko dagîrkerî tucarî nabe çareserî û nayête pejirandinê.

Nicolas Sarkozy serokatiya xwe bi du hevdîtinên cida-cida destpê kir ko gelek wate û nîşanên siyasî bi xwe digirin, bi du kesayetiyên Rojhilata navîn re: serokê herêma Kurdistana federe birêz Mesûd Barzanî, û şêx Se‘d Herîrî serokê kutleya piraniyê di parlementoya Lubnanê de xwediya hikûmetê û kurê şehîd Refîq Herîrî yê ko rêjîma Sûriyê bi kuştina wî tê tawanbarkirin.

Eger bê zanîn ko Barzanî sembola dîrokî ya berztirîn tevgera rizgarîxweziya neteweyî ye, ya mezintirîn milletê bê maf di nawçê de ko daxwaza mafê çarenûsî yê gelê xwe dike û xebata xwe ji bo demokrasî û rizgarî û seqamgîrî û aştiyê bi rê ve dibe û şer li dijî terorê dike... Dîsa eger bê zanîn ko şêx Herîrî serkirdayetiya tevgera serbixweyî û guherîna demokratîk di welatê xwe Lubnanê de dike û bi hevpeymanên xwe re şerê terora tayfegeriya tundrew û oldarî ya lokal dike; hingê em dê bigihîjin encameke zelal derbarê wate û nîşanên–pozîtîv yên destpêkirina serokê ferensî yê nû karê xwe yê dîpolamtîk bi herdû kesayetiyên navhatî re ko baweriya piraniya gel di welatê xwe de misoger kirine û du bizavên aştîxwaz û demokratîk bi rê ve dibin di du welatên Rojhilata navîn ko ketine ber belaya tepeserî û teror û desttêwerdana rêjîmên tehran û şamê.

Li vir, eger ko têgihştî be Ferensa ya ko Lubnan mandate kir di qonaxa kolonyalî de û piştî serxwebûnê paşmayeke çandî tevlî nostaljiya hişt ta ko lubnanî wê weke-dayika dilovan bi nav dikin, lê belê surprîz dikeve rewşa kurdî de ji ber ko hikûmetên rastgir yên De Gaulle û li gor berjewendiyên xwe nêzîkî rêjîma Sedam Husênê gorbigor bûn ta radeya xwevekişandina leşkerî ji hêzên parastina navneteweyî li Kurdistana Iraqê di dema koçbariya milyonî de ji ber zulm û sitemkariya rêjîma Sedam weke pêkanîneke piratîk wê çaxê ji perensîpa desttêwerdana mirovî, ev prensîpa ko hate çespandin bi keda damezrênerê rêxistina dextorên sînornenas û dostê gelê kurd yê ko bi salan di nav kurdan de jiyan dikir, sosyalîstê navdar Bernard Kuchner yê ko niha bû wezîrê derve di hikûmeta Nicolas Sarkozy de.

-----------------------------------

Nivîskar: SELAH BEDREDÎN
Weşandin: 2007-06-05
Xwendin: 4993