Nefel

[ ÇARŞEM, 2024-12-04 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Ciyê kurdan di hilbijartinên Sûriyê de

KURDISTAN, 23/4 2007 — Helwêsta cemawerê kurd – yê Sûriyê jî – ji şanoya bi navê "hilbijartinan" çi yên parlementoyê anjî serokatiyê, diyar e. Ji xwe ew jiyana xwe ya rojane berdewam dikin weke ko tiştek tune be ji ber ko ji bîra wan neçûye salên berê di bin heman yasayan û desthilatê de, şanoya gotî çawa birêve diçû! Desthilat çi kesê ko bixwaze ji ereb û kurd û kêmneteweyên dinê di parlementoya xwe de teyîn dike.

Her weha, milletê me bi ezmûna xwe dîtiye çawa desthilat hinek kurdan di demeke buhurî de di parlementoya xwe de teyîn dike bê ko ew hema kolaneke tenê be jî asfalt bikin anjî nasnameyê li yekî tenê ji sed hezarên ko ji mafê welatiyê bêpar mane vegerîne, anjî pirsgirêka kurd bixin acendeya rûniştinekê ji yên meclîsê de. Wisa helwêsta gelê kurd tê famkirinê: Dûrgirtina ji şanoya gotî ji hemû aliyên wê ve. Ji vê wêdetir, pirbûna girûpên partiyan van rojan û pirrengiya nêrînan yên rast û çewt û nebûna hêzên siyasî yên rêkxistî û bibandor û xwedî bingeheke gelêrî di nav kurdan de da ko bi rastî helwêsta neteweyî kurdî derbibirin.

Tevlî vê yekê jî, du nêrînên cida hatine holê: Yek bi beşdarbûnê re bû, û ya dinê li dijî vê yekê bû. Her aliyekî behane û hincetên xwe pêşkêş kirin da ko diyar bibe kîjan alî bêtir berjewendiyên milletê kurd û gelê Sûriyê temsîl dike tevlî pirsa guherîna demokratîk û yekîtiya niştimanî ji ber ko ez di wê baweriyê de me ko cidahî di navbera van pisran de nîne û ew hemî bi hev re girêdayîne.

Heye ko hinek kes bi bêzarî û dilêşî li tiştê ko van rojan diqewime binêre weke tevlîhevî û netebatiya hinek girûpên partiyan û takekesan (hinek ji wan bi şev bi beşdariyê re bûn û bi roj li dijî wê bûn!!). Hinekan piştî nehatina Godotê ko wê tucarî negihîje xwe vekişandin!! Ev dîdarê tarî ne tenê para kurdan bû, lêbelê para piraniya opozîsyona Sûriyê bû ji ber gelek sedeman weke:

Yekem: Girtina hemî dergehan di pêşiya vîna gelêriya azad de di riya alavên rejîmê û bunyatên wê yên yasayî û destûrî yên ko hatine danîn li gor pîvan û berjewendiyên wê û parastina wê ji berî 40 salan ve, ko di encamê de tiştek bi navê demokrasî û pirrengiyê nema ji bilî serdestiya totalîter û zordestiya alavên tepeserî û tirsê.

Diwemîn: Ji encama serdestiya rejîma totalîter û despotîk demeke dirêj û hem jî sedemên zatî weke qelsî û nebûna bernameyên saxlem, heta niha tevgereke opozisyonê ya rêkxistî ko bikaribe cenga siyasî bimeşîne û berjewendiyên piraniya gelê Sûriyê – bi hemû netewe û pêkhateyên wê yên civakî û rewşenbîrî ve – biparêze, derneketiye holê. Tanî daxuyaniyên dûrgirtina ji hilbijartinan ji aliyê herdu beşên serekî di opozisyona niştîmanperwer de (Eniya Felatê û Daxuyania Şamê) jî pir dereng ketin piştî ko berendam hatibûne destnîşankirin li paytext û bajarên mezin yên dinê.

Sêyem: Di çarçoveya berevanîkirin û dîtina behaneyan ji beşdariyê re, bi baweriya min du behane bi taybetî dûrî rastiyê ne: Ya pêşî, berhevkirina rewşa Sûriyê bi Tirkiyeyê re girêdayî heqîtî û sûdeya beşdarbûna kurdan di hilbijartinan de. Diyar e ko berhevkirin ji kokê de şaş e ji ber ko li Tirkiyeyê teqlîdên demokirasiyê – kêm zêde – hene û yasaya hilbijartinan û azadiya partî û komele û yasayeke azad ya medyayê û dadweriyeke ko ta radeyekê serbixwe, heye û tiştê here giring tirsa ji çavdêriya Ewropayê derbarê pirsa azadî û mafê mirovan. Lê belê, li Sûriyê tiştekî wisa nîne! Tenê serdestiya rejîma despotîk û tekpartî heye.

Dîsa, li Tirkiyeyê beşekî mezin ji gelê kurd li dora şepola PKK-ê dicive, ev şepola ko dikare piraniya gelê kurd li dora xwe kom bike û wan li gor xwe birêve bibe, û ew bi ser ket di meclîsên şaredariyan yên herêma Kurdistana Tirkiyeyê lê di hilbijartinên parlementoyê de bi ser neket ji ber mercên neçar yên ko hukumeta Tirkiyeyê ew ji ber sedemên nijadperestî danîbûn, lê li Sûriyê bêçaretiya tevgera siyasî ya kurdî eşkere ye.

Behaneya didiwan jî ew e ko daxwaza dûrketina kurdan ji opozisyona dêmokratîka Sûriyê ya ko beşdarî şanoya hilbijartinan nebû. Li vir eger em li qelsiya opozisyonê mikur jî werin û li benda serkeftina wê nemînin jî, dîsa nabe ko em jê dûr bikevin ji ber ko ev tê wateya dûrketina ji hevjiyan û dostanî û pêwendiyên çarenûsî bi gelê Sûriyê û piraniya wî ya ereb û neteweyên dinê re. Her wisa diyar e ko tevgera opozisyona niştîmanperwer dê bimîne hevbendê stratejîk ji me re tevlî hemû têbîniyan.

Em tev dizanin ko şepola Rastger gihaye çi radeyê di danûsitendina bi desthilatê re tevî rastiya ko ezmûna siyasiya kurdî di welatên navçeyê de çespandiye ko tucarî pirsgirêka kurd nayê çareserkirin ji aliyê rejîmên despotîk û dîktatorî ve û divê hevbendî bi hêzên demokratîk yên welatên navçeyê re were qewînkirin û bihêzkirinê.

Çaremîn: Bi baweriya min hemî dîmenên negatîv di nav gelê Sûriyê û kurdan de vedigere rastiya ko partiya serdest serkeft di warê avakirina bunyeta jêrzemîn ya mirovî û civakî di seranserê welêt de weke bingehekê ji bunyetên rejîmê yên li jor re – serokatî, hukumet, parlemento û artêş – di gel gotareke siyasî û çandeke îdeolojiîk. Sîstemeke têkel ji alavên ewlekariyê û navendên biryarê wê bingehê bi rê ve dibe ko her fermanek çi biçûk anjî mezin be ji dewleta di nav dewletê de, angu malbata serdest werdigire.

Li vir, naxwazim bêhêvî bixuyim lê belê wilo dixuye ko hemî dergeh li pêşiya opozîsyonê girtîne derbarê beşdarbûna di hilbijartinan de ji derveyî lîsteyên desthilatê nemaze serkeftin di wan de! Diviya bû girûpên kurdî ‘ibret ji rabirdûyê bigirtana çi ji ezmûnên xwe yên taybet anjî ji yên berî xwe.

Pêncemîn: Vê carê jî xuya bû ko ti germbûn di nav kurdan de tunebû ji bilî hinek serokên kurd yên azwer ko ezmûna berê ya bi nav û deng – dema hinek kesên kurd gihîştin parlementoyê – li ber çavê wan bû. Gelo, çi hatiye guhertin? Gelo rejîm nema bi hewceyî nûneriya kurdan di parlementoya xwe de ye piştî nemana egerên vê yekê? Yan nexşeya hêzan hatiye guhertin piştî rabûna kurdî di adara 2004an de? Yan jî navendên rejîmê di qonaxa lêvegera xwe de ne piştî bûyerên Lubnanê û mijûlbûna wê bi girêdana aştiyê bi Israilê re? Yan tevgera siyasiya kurdî weke bive hew tê dîtinê ji ber parçebûn û qelsiya bernameyê partiyan û bipaşveketina siyasetên wan û kalbûna serokên wan. Angu ne hêjaye mirov pêve mijûl be?

Ez van pirsan pêşkêşî hemî ronakbîr û siyasetmedarên kurd dikim bi hêviya bersivên zelal li berjewendiya doza me ya hevbeş di warê bicîanîna guherîna demokiratîk û rewşa tevgera me ya kurdî ya ko niha ji hemî deman bêtir bi hewceyî jinûveavakirinê ji aliyên rêxistinî û zatî û ramanî û siyasî ve ye da ko rola xwe bi şêweya here baş bi cî bîne.

-----------------------------------

Nivîskar: SELAH BEDREDÎN
Weşandin: 2007-04-23
Xwendin: 5162