Nefel

[ ÇARŞEM, 2024-12-04 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Doza Enfalan an jî sêyemîn dadgehkirina serdemê

KURDISTAN, 6/11 2006 — Piştî doza Ducêlê ko karpêkên dîktatoriyetê di dûrahiya wan ya tayfegerî-siyasî de diyar dikin, dadgeha Îraqê ya bilind a gunehan dest bi dadgehkirina dîktatorê herifî û jinavçûyî û darûdestên rêjîma wî a rûxiyayî derbarê dosiya tawanên Enfalan yên ko jiyana dehan hezaran mirovên kurd winda kirin ko tawana wan ya tik û tenha kurdbûna wan bû, kir!

Enfal tê hijmartin ji tawanên nijadperestî di çarçoveya tawanên cînosaydê weke tawanên nazîsm û faşîzm û toranî û siyonîst yên ko di dîroka nûjen de pêkhatin û riwê mirovahiyê reş kirin û hindek encam hiştin ko bi dehan sal naçin.

Tiştê ko rêjîma beesa herifî li Îraqê bi dehan sal li dijî gelê kurd; cînar û dostê gelê ereb pêkanî, pir tund û mezin bû ko ji sînorên bawerkirinê derket û rikeberiyek ji ramana neteweya erebî a nûjen re peyda kir û bû pirsgirêkeka sincî nisbetî ronakbîrê ereb li her şûn û warekî girêdayî babetên serbestî û mafên neteweyan di destnîşankirina çarenûsa xwe de û mafên mirovan û demokrasî û hevjana neteweyî û pirrengiya çandî û yekîtiya niştimanî bi taybetî dema ko rêjîmê bi dizî û eşkere hewil dida ko kurdan wekû millet di nexşeya Îraqê ya neteweyî û erdnîgarî de tune bike di riya guhertina pêkhateya demografîk bi tunekirin û kuştin û bêserûşûnkirin û koçbarkirin û guherandina girêdana neteweyî bi darê zorê di riya îmzekirina kotekî li ser formên taybet ko ji aliyê alavên ewlekariyê ve dihatin amadekirin an jî di riya komkujiyan de weke ko operasiyonên Enfalan yên ko tevahiya deverên Kurdistanê vegirtin û hijmara qurbaniyên wan gihîştin 182 hezar zarok û jin û mêr tevî 8 hezar mirovên barzanî zarokên wê malbata birûmet ji kur û nevî û merivên Barzaniyê nemir ko gorên bikom şahidê wê ne yan jî tunekirina 5 hezar mirov ji xelkên Helebçe bi xaza kîmyewî ji bilî hezarên rûdan û rewşên din ji darvekirin û destkuştin û tunekirinê ko gihîştin kurdan di dema deselatdariya dîktatorê gordojeh de.

Mezinahî û berfirehiya tawanên behskirî û semyana wan a nijadperestane dihêlin ko em ne tenê wan mîna tawanên gunehbar ko girêdayî takekesekî an jî çend kesan in tevî berpirsyariya wan a kesînî û sembolîk rave bikin lê mîna tawaneke dij mirovhî û şaşbûneke ramanî û xwarbûneke sincî û kevneperestiyeke siyasî û sertewîneke şaristanî ji qonaxeke tevav û ideoljiyeke taybet re ko stûbariya ravekirin û nerazîbûn û nepijirandin û riswakirina wê dikeve ser milê herkesê ko azadî û maf û dad û aşîtiyê bilind dinirxîne û ji bo herkesê ko li perensîpên mirovî digere û ji bo pêkanîna guherîna demokratîk û felata ji despotîsmê têdikoşe.

Di vî biyavî de, em di wê baweriyê de ne ko rewşenbîrên ereb û elîtên wan yên siyasî û çalakvanên wan di warê opozisyonên niştimanperwer de li tavilê welatên ereb de nexasime yên ko karesat û kilameta kurdan a mirovahî li dirêjahiya dehan sal jibîr kiribûn ew jî stûbar in di warê proseya lixweveger û beşdariya ramanî û çandî di xwendineke nû de ji tiştê ko çêbû re û danîna bingehên saxlem û perensîpên alternatîv û şayiste bi mebesta vegerandina pêwendiyên erebî-kurdî bi taybetî di warê avakirin û bihêzkirina bawerî û çesipandina avahiya dostaniyê di navbera herdû milletan de li ser bingeha venasîna duqolî bi hebûn û mafan û hevjana di bin saya hevpeymaneke hevdema nû de ko bi destûr û yasayan piştrast be û li gor perensîp û hevpeymanên niştimanî û neteweyî û mirovî be.

Tiştê ko hate serê gelê kurd li Îraqê di bin siha deselata rêjîma şovonist a dîktator de derbarê tunekirina gelê kurd û sazkirina plan û projeyan bi heman mebestê û tunekirina kurdan bi agir û hasin ji bo vemirandina alava rizgariya neteweyî û qelskirina vîna felata ji zordarî û tepeseriyê li nik piraniya kurdan angu bicihanîna çareseriya leşkerî-ewlekarî ji doza kurd ya netweyî-siyasî re li gor pîvana ideoljîk ya girûpa serdest bi navê partiya beesê û nehiştina temamkirî ya vê pirsa ko heta niha mandîbûn û şermezariyê ji hikûmetên li pey hev re peyde dike û piştgirekî sereke ye ji tevgera opozisyona niştimanî û demokratîka Îraqî re û giyanê liberxwedana li dijî rêjîma dîktator, nexasime ko dîroka Îraqê herdem dîtiye çawa bizava rizgarîxwaza neteweyiya kurdî bûye mîna motîva bihêz di warê şiyarkirina hêzên niştimaniyên iraqî de bi armanca bicihanîna akamên xwe di demokrasî û felata ji despotismê û rûxandina hikûmetên li dijî azwer û xwestekên millet de.

Em dibêjin ko tiştê ko kurdên Îraqê dîtiye beşekî ji dozeke firehtir ko şopên wê li tavilê dewletên firenetewe û pirçand di rojhilata navîn de yên erebî û ne erebî jî, pêktîne û hêjî li benda çareseriyê ye ji ber ko tracîdiyên wê zêde dibin û kartêkirinên wê di bin saya siyasetên fermî yên şovonist û bipaşguhxistina bi anqest ji rastiyên wê yên babetane re kûrtir dibin di heman dema ko hêzên demokratîk dûrî jêderên biryardan û çareserkirinê dimînin ne tenê ji ber qelsî û lawaziya wan lê her weha ji ber rewşa inkarkirin û bêdengmayin derbarê pirsên bive de mîna cênosayidê.

Wisa, li hemberê xwe em dibînin ko li welatên deverê û ji demên serxwebûnê ve hindek dozên millet û neteweyan bê çareserî mane eynî weke dozên din yên ko hemû bi hev ve girêdayî ne wekû demokrasî û guherîn û nehiştina despotismê û rêzgirtina vîna gel û sendoqên dengdanê û ji holê rakirina kokên teror û tunderewiya sekûlar û ayînî, ev pirsgirêkên ko rastiya kêşeya niştimaniya giştî didine xuyakirin bi tavilê aliyên wê ve yên ko hêjî rikeberiya herî mezin e li pêşiya milletên me û li ser çareserkirina wan çarenûsa tevan ji millet û dewletan di dema niha û pêşerojê de, tê nîşandan.

Di dîroka nûjen de, mirovahî tûşî gelek rewşan hat di dadgehkirinên serdemê de yên nijadperest û jenosîda ji ber egerên neteweyî û yên herî berz ewên ko di sedsala bîstan de li dijî naziyan – partiya nazî ya serdest li Elmaniya û faşîzimê – partiya faşîst a serdest li Îtaliya tev li pêkanîna dadgehkirinên hevser li hindek welat û parzemînên din û hiştina hindek dosiyeyên dîtir li ser refikan bi navê wîjdana cîhanî tevî şerên qirkirinê yên olî û mezhebî ko ne mijara vê gotara me ne. Guman tê de nîne ko rewşa sisêyan bi rehendê wê yê nijadperestî ew e ya ko em niha di destpêka sedsala 21-an de lê temaşe dikin li Bexdayê ciyê ko dadgehkirina bessîsmê mîna rêbaz û sembol angu partiya Beesa ko li iraqê serdest bû di qonaxa hewildanên qirkirina kurdan û operasiyonên Enfalan û karesata Helebçe helbet li vir em dixwazin bibêjin ko hindek kesên beesî hene ko lidijî rêbaza nijadperestî û sîstema navhatî derketin ji ber sedema gotî û hindek sedemên niştimanî yên din û tevlî nav refên opozisyona demokratîk bûn.

Li Elmaniya û Îtaliya û Japonê, hêzên demokrat û piraniya herî mezin ji elîtên wan yên rewşenbîrî û millî lixwevegerên micid pêkanîn di nav de cezakirina gunehbaran û jinavbirina rûpela rabirdûyê rûreş û şermezarkirina tiştê pêkhatî wekû rêbaz û karpêk û nêrîn û hîn ji vê bêtir bi hêza destûr û yasa partî û rêxistin û dezgeh û baweriyên şermezar ji azadiya kar hetahetayê bêpar kirin li gel vegerandina mafan li qurbaniyan û millet û netewe û regez û takekesan û jinû avakirina tiştê ko nijadperestiyê ew herifandiye di jîngeh û heyamên aşîtî û seqamgîrî nexasime piştî destnîşankirina deqên taybet bi nijadperestiyê û qirkirin û koçbarkirina nişteciyên bingehînî û mafê gelan di destnîşankirina çarenûsa xwe de di hevpeymana heyeta neteweyên yekbûyî û damûdezgehên girêdayî wê tevî damezrandina dadgeh û heyetên navneteweyî ji pisporên yasayê yên ko dikarin dozên qirkirina nijadperestî çareser bikin, vêce gelo herêma me-rojhilata navîn – ya ko bi agirê nijadperestiyê tê sotin dikare di paşerojê de lixwevegerê û guherînê peyde bike weke gelek milletên din? Gelo eger wisa kir, ev kar û karpêkên ko dê werine holê wê kes xwedî li wan derbikeve? Hêviya me ew e ko bersiv erê be.

-----------------------------------

Nivîskar: SELAH BEDREDÎN
Weşandin: 2006-11-06
Xwendin: 4995