SELAHEDÎN, 9/7 2005 — Di bêtirî çarde salên jiyê azadiyê de li başûrê Kurdistanê, tevî hemû berbest û astengiyan jî, hewlên avakirina civakeka sivîla modern hatine dayin, yan jî bi kêmanî îdîaya vê hewldanê hatiye kirin û hinek navend, komele û organîzasyon li ser vî navî û ji bo vê armancê hatine avakirin.
Di nava van hemû salan de, tevî ko bi dekor hinek sîmayên civakeka weha derketine jî, lê belê dîsa jî wek naverok guhertinên welê di civaka kurda başûr de çê nebûne û di gelek aliyên jiyana civakî de, kurd her kurdên berê ne, lewra dikare em bibêjin ko awayên bi dirêjiya van çarde salên derbasbûyî hatine xebitandin, serketî nebûne û êdî dem hatiye ko kurd li hinek awayên din yên ji bona pêkanîna vê armancê bigerin û bi kar bînin.
Li ber siha azadiya ko ji destpêka 1991-ê û vir de li başûrê Kurdistanê heye, di gelek waran de derfet hebûye ko gavên baş ber bi avakirina cikakeka sivîla modern ve bêne avêtin. Eger ko hebûna dezgehên corbicor yên medya û çap û weşanê aliyekî girîng û berbiçav yê her civakeka modern bin, va ye eger ko em di vî warî de başûrê Kurdistanê û welatên çi wek cugrafya û çi jî wek hejmara xelkê, bidin ber hev, dikare li ti derên weha bi qasî başûr ev dezgeh û saziyên wan nebin, lê belê eger ko em bandora hebûna van hemû dezgeh û saziyan ya li ser civakê binirxînin, emê bibînin ko tiştek ne ew qasî ye.
Tevî wan hemû programên radyoyî û televizyonî û wê pêl û heşameta kovar û rojnameyên ko li başûr derdikevin û têne weşandin û bi bejn û balaya jiyaneka nû dibêjin û reklamê jê re dikin, lê belê dîsa jî em dibînin ko civak di gelek warên civakî de li gor pîvanên îro ber bi paş ve vegeriya ye û gelek tîtalên paşdemayî û kevnên jibîrkirî ji nû ve zindî kirine ko deqûdeq li dijî hemû bingehên civaka modern in û qed dê nikaribin bi hev re bin, li hember vê yekê ti gavên ji bo berbirûbûna wan jî nehatine avêtin.
Ji aliyê girêdana bi welat ve û xwe qebûlkirina wek xwediyê welat, nivşê ko di çarde salên azadiyê de pê giha ye, agahiyeka wî ya ew qas li ser vê yekê nîne û lêhûrbûneka bi dîqqet ya vê mijarê mirovî dixe nerehetî û bêumêdiyeka mezin.
Di vê yekê de dikare aliyê perwerdê û organîzasyonên sivîlên havildar sûçbar bin ko mixabin evên dawî piranî ji bo armancên din yên partîtî kar dikin û program û projeyeka wan ya ji bona xurtkirina vî aliyê pir girîng û bihêzkirina wî nîne, lewra jî em dibînin ko bi dehan xemên din yên vî nivşî yên ji bilî xema wan ya welat hene û pirniya wan ji rewş û pêşhatên welatê xwe bêagah in û ev yek qed ji bo wan ne xem e jî. Li hember vê yekê dîsa hewlên ji bo çareserkirinê nehatine dayin, yan eger ko hatibin dayin jî, ne di sewiya pêwîst de bûne.
Rast e îro li başûrê Kurdistanê modelên herî nû yên otomobîl, mobîl, kompûter, internet, setelît û teknojiya modern tê xebitandin û tev bi hev re rûyekî civaka modern nîşan didin, lê belê di hizr û seredrî û kar û reftaran de, piraniya zêde hê jî xelkê eyb e û şerm e guneh e û çendîn peyvên din yên weha ne. Eger ko ev pirs hê jî bêtir bête hûrvekirin, dikare bi dehan mînakên din bêne hejmartin ko hemû jî rastiya serneketina hewlên avakirina civaka sivîla modern diselimînin.
Piştî serbora van hemû salan, bê dudilî divê êdî hizra alternatîvên din bête kirin û awayên din yên aktîvtir ji bo avakirina civaka me gotî bêne xebitandin. Ji bo vê yekê jî dê baş be ko navendeka lêkolînê bête avakirin û pisporên taybetên biyanî ji derve bêne anîn û bi hûrî vê civaka ecêb lêkolîn bikin, li ser bingehê encamên lêkolînê jî porgrameka tevagîr û piralî ya guhertinê bête amade û praktîzekirin, xerciyên navendeka weha jî çi qas bin, dawiyê ji kurdan re her fêde ye.
|
