Nefel

[ PÊNCŞEM, 2024-04-18 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Nêçîrvan Barzanî jî nikare rê li ber »bêşerefên« li Kurdistanê bigire

STOCKHOLM, 15/12 2008 — Ji başûrê Kurdistanê heroj nûçeyên kuştina jinan yên bi navê »şerefê« tên û mehane li dor 100 keç û jinên kurd ji bo »şerefa« zelamên kurd tên kuştin. Serokwezîrê Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî didoyê vê mehê di hevpeyvînekê de got ew ji bo vê diyardeyê dibêje »kuştinên bêşerefiyê«.

Nêçîrvan Barzanî ji rojnamevanê kurd-swêdî Eşref Okumuşî re behsa zilm û zordariya ko zelamên kurd li jin û keçên kurd dikin kir û reaksiyoneka pir dijwar li hemberî wan zelaman nîşan da û got ew vê tawanê wekî »kuştina bêşerefiyê« bi nav dike. Nêçîrvan Barzanî got sîstema edaletê ya Kurdistanê jî dê miameleya terorîstan bi zelamên kurd yên bikujên jinan re bike û got:

— Me di vî warî de hinek qanûn guhortine. Guhortina herî mezin li ser meseleya kuştina bi navê şeref û namûsê hatiye kirin. Min navê wê guhortiye û kiriye »kuştina bêşerefiyê«. Çawa tu dikarî insanekî bikujî û bibêjî ew ji bo şerefê ye!

Li gor vê wesifdanê hemî ew zelamên ko bi navê »şerefê« jinên xwe yan jî keçên xwe dikujin »bêşeref« in û binavkirina wan tawankaran bi vî awayî ji bo serokwezîrê Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî cesareteka mezin e, lê belê di heman demê de xeter e jî çimko hejmara »bêşerefan« li Kurdistanê ne kêm e.

Kuştina jinan her bi çi navî be wisa xuya dike ko li başûrê Kurdistanê ji parçeyên dî yên Kurdistanê zêdetir e û bo nimûne heger mirov wîlayetek tenê ya bakurê Kurdistanê yanî wîlayeta Şirnexê bide ber wîlayeta Dihokê mirov dikare yekser tesbît bike ko hejmara kuştina jinan ya bi navê »şerefê« li Şirnexê pir ji Dihokê kêmtir e û di medyaya tirkî de kêm caran mirov nûçeyên bi wî awayî di heqê Şirnexê de dibihîse.

Li Gundikê Melî ko nehiyeyeka Şirnexê ye û 5 000 kes lê dijîn di van 40 salên dawiyê de yek keç yan jin tenê jî bi hêceta »şerefê« nehatiye kuştin. Niştecihên Gundikê Melî hemî malfeqe, malmela û malşêx in û ew jî wekî kurdên başûr misilman in. Yanî ev wehşeta ko li başûrê Kurdistanê heye ne xetayê misilmanbûn yan dînê îslamê ye herçend tesîra wê jî hebe.

Diyardeyeka dî ko van demên dawiyê cardî pir behsa wê têt kirin meseleya sinetkirina jinan e. Sinetkirina jinan di eslê xwe de fenomeneka hinek welatên Efrîqayê ye û mirov nizane ka ew çawa derbasî başûrê Kurdistanê bûye. Li gor lêkolînekê ji % 40-ê keç û jinên başûrê Kurdistanê sinetkirî ne.

Şirnex û Hekarî du wîlayetên herî nêzîkî başûrê Kurdistanê ne û li herduyan jî meseleya sinetkirina jinan nîne û ti kesî ew nebihîstiye. Bi qenaeta min heger kuştina bi navê »şerefê« wekî ko Nêçîrvan Barzanî dibêje »bêşerefî« be sinetkirina keçan û jinan jî »bêşerefiyeka« hewqasê mezin e û di heman demê de wehşetek e li hemberî jinan.

Li gor rêxistina nêvneteweyî ya saxlemiyê (WHO) xeterên pir mezin yên sinetkirina jinan hene û ji ber hindê jî sinetkirin li piraniya welatên dinyayê qedexe ye. Ji aliyê saxlemiyê ve jî ev xeterên negatîv yên sinetkirinê hene:

1) Xwînçûn û şokên xwînê, 2) Mîstin zehmet dibe, 3) Zerer digihî organên nêzîkî vajînayê, 4). Enfeksiyon û jehrîbûna xwînê zêde dibe û 5) Şokên psîkolojîk ji ber çîk û janên ji nişkê ve zêde dibin.

Ji bilî van xeteran, sinetkirina jinan nahêle ko hêdî jin tameka xweş ji têkiliyên xwe yên cinsî yên digel zelaman jî bibînin. Di têkiliyên cinsî yên jin û zelaman de heger wekhevî û şirîkatî hebe xêr tê de heye û lewra divêt mafê jinan jî hebe ko heman tamê ji têkiliyên cinsî bibînin.

Yan ne bila zelamên kurd yên ko dibin sebebê vê wehşetê û jinan mecbûrî sinetkirinê dikin dest ji têkiliyên cinsî yên digel jinan berdin û şehweta xwe ya insanî-heywanî jî bi kun û qulên dar û beran têr bikin.

Serokwezîrê Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî dibêje cezayê tawana van zelamên ko keç û jinan bi navê »şerefê« dikujin dê wekî cezayê terorîstan be û hinek ji wan kesan bi cezayê îdamê hatine siza dan. Tirsa min ew e ko Nêçîrvan Barzanî jî nekare Kurdistanê ji vê »bêşerefiya« ko heroj diqewime rizgar bike û di taliya taliyê de ew jî bibe hedefa failên »kuştinên bêşerefiyê«.

***

Têbînî: Ev nivîsar bi soranî di rojnameya Rûdawê de li Hewlêrê û bi kirmancî jî di sîteya Nefelê û sîteya Rûdawê de têt weşandin.

-----------------------------------

Nivîskar: ARIF ZÊREVAN zerevan@nefel.com
Weşandin: 2008-12-15
Xwendin: 8775