Nefel

[ ÎNÊ, 2024-04-19 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Kerkûk bi xwîngermiyê û metoda Mikhail Saakaşvîlî nayêt girtin

PARÎS, 17/8 2008 — Di propagandaya siyasî de partiya kurdan ya ko herî zêde behsa “hêza xwebixwe” dike Partiya Karkerên Kurdistanê ye. Di realîteya xebata siyasî û eskerî de jî partiya kurdan ya ko herî zêde wekî kartekê “di destê hêz û dewletên biyanî” de ye her cardî PKK ye. Yanî gelek caran dikare bi qasî erd û asîmanan ferq di nêvbera gotin û kirinê de hebe.

Min wekî nimûne bi siyaseta PKK-ê dest bi vê nivîsara li ser Kerkûkê kir da diyar bikim ko “hêza xwebixwe” heger piştgiriyeka xurt ya “hêza derve” jê re nebe ne qabilî biserketinê ye û hertim dibe qurbana hesabên mezin yên welatên mezin û têkdiçe.

Çawa ko serokkomarê Gurcistanê Mikhail Saakaşvîlî bi hesab û kitabeka xelet ya analîzkirina rewşa stratejîk ya dinyayê û “piştgiriya” Emerîkayê û Ewropayê ya ko wî dihesiband wî heye, xwe û welatê xwe tûşî belayeka mezin kir û bû sebebê dagîrkirina qismekê mezin yê welatê xwe ji aliyê hêzên Rûsyayê ve, wisa jî macerayeka desthilata Kurdistanê li Kerkûkê dikare başûrê Kurdistanê hem li Iraqê û hem jî li derve îzole bike.

Heger meseleya Kerkûkê û deverên dî yên Kurdistanê yên ko di bin desthilata Iraqê de ne, bi hêviya kurdan û ereban tenê ve bûya kurdan ji zû ve ew mesele hel dikir û hemî deverên Kurdistanê bi îdareya hikûmeta Kurdistanê ve girêdida û ji ereban distand.

Vêca Kerkûk herçend bajarekê Kurdistanê be û herçend meseleya Kerkûkê li gor qanûna esasî ya Iraqê û madeya 140-ê meseleyeka “nêvxweyî ya Iraqê” jî be di realîteyê de Kerkûk problemeka nêvneteweyî û mezin e û Emerîka, Brîtanya û gelek welat tê de teref in û xudangotin in.

Sala 2003-yê dema ko desthilata dîktatorê berê yê Iraqê Sedam Hisênî hilweşiya kurd yekser ketin Kerkûkê û wan bajar rizgar kir. Hêzên YNK-ê û PDK-ê (yên yekê ji ya dî pirtir) bi hev re ketin Kerkûkê lê belê her di cih de ji aliyê Emerîkayê ve nerazîbûn çêbû û lewra eskerên emerîkî rêneda sekreterê giştî yê YNK-ê Celal Talebanî ko li Kerkûkê derkeve meydanê û ji xelkê bajarî re baxive.

Yanî kurdan bi “hêza xwebixwe” Kerkûk girt lê belê bi tesîra “hêza derve” gav paşde avêt. Kurdan bi quweta xwe ne tenê Kerkûk herwiha Xaneqîn, Şingal, Mexmûr, Mendelî û gelek bajarên dî yên Kurdistanê di pratîkê de xistin destê xwe lê belê ji aliyê îdarî ve ew dever li derveyî tixûbên îdareya hikûmeta “herêma Kurdistanê” man.

Piştî amadekirina qanûna esasî ya Iraqê û hilbijartinên meclisên wîlayetan her cardî Kerkûk û bajarên dî yên li derveyî îdareya Kurdistanê ketin destê kurdan de lê belê her li derve man. Yanî kurdan quweta eskerî û emnî heye, kurdan quweta civakî, îdarî û qanûnî jî heye lê belê quweta “hêza derve” ko mirov dikare wê wekî Emerîkayê bi nav bike hêj ne diyar e.

Heger Emerîka û Brîtanya ne amade bin bihêlin ko Kerkûk bikeve ser îdareya “herêma Kurdistanê” û rewşa stratejîk ya dinyayê jî ne minasib be kurd bi “hêza xwebixwe” zû-zû nikarin Kerkûkê vegerînin.

Kurd û serkirdeyên Kurdistanê dikarin wekî serokkomarê Gurcistanê Mikhail Saakaşvîlî bi hesabekê xelet û bi înisiyatîva xwe di bin tesîra raya giştî ya kurdî de gaveka radîkal bavêjin û bibêjin Kerkûk hat ser îdareya “herêma Kurdistanê” û hêdî Hewlêr berpirsa Kerkûkê ye û ti têkiliya Bexdayê pê ve nema.

Di rewşeka wisa de divêt kurd ji qedereka wekî ya Mikhail Saakaşvîlî re jî amade bin ji ber hingê Emerîka û Brîtanya dikarin pişta xwe bidin kurdan û dijminên kurdan jî li kurdan sor bikin. Ev rêyeka xeternak e û dikare bi ser keve û dikare bibe sebeba têkçûna desthilata Kurdistanê ya îro heyî jî.

Lewra di meseleya Kerkûkê de baweriya min pirtir bi prosesa siyasî û qanûnî heye û serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî jî dibêje ew dê Kerkûkê bi rêyeka qanûnî û aştiyane vegerînin ser îdareya Kurdistanê.

Heger kurd ji Emerîkayê hinek garantiyên pêbawer û nivîskî wergirin hingê kurd dikarin Kerkûkê bi quweta “hêza xwebixwe” di demekê kurt de vegerînin. Û heger garantiyên wisa nebin hingê rêya xêrê rêya prosesa siyasî û qanûnî ye û ew rê jî gelek caran pir dûr û dirêj e.

Mikhail Saakaşvîlî mirovekê xort û bêtecribe ye. Wî welatê xwe bi siyaseta xwe ya “xwîngerm” tûşî teşqeleyeka mezin kir. Serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî mirovekê temendirêj û xudantecribe ye. Ew dê bi siyaseta xwe ya “bêhnfireh” û diyalogê Kerkûkê vegerîne ser îdareya Kurdistanê.

Serdana Mesûd Barzanî ya Kerkûkê jî gaveka dîrokî bû û bêyî qanekirina tirkmen û erebên Kerkûkê jî vegerandina Kerkûkê zehmet e. Heger Kerkûk vegere ser îdareya Kurdistanê divêt tirkmen, ereb û mesîhî jî qane bibin ko Kurdistan ji wan re ji Iraqê û Bexdayê çêtir e.

-----------------------------------

Nivîskar: ARIF ZÊREVAN zerevan@nefel.com
Weşandin: 2008-08-17
Xwendin: 7400