Nefel

[ PÊNCŞEM, 2024-04-25 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

fjrigjwwe9r0TabArticles:ArticleHeadline
fjrigjwwe9r1TabArticles:ArticleHeadline
do i have a uti or am i pregnant quiz
am i pregnant quiz free

STOCKHOLM, 14/6 2004 — Biryara Konseya Ewlekariyê ya Neteweyên Yekbûyî ya heştê hezîranê di nêv civata kurd û desthilatdarên Kurdistanê de bûye xaleka giring ya minaqeşeya rojane. Kurd vê biryarê hewqas li dijî xwe dihesibînin heta ko hinek dibêjin emerîkî û ewropiyan cardî kurd firotin û kurd cardî bûn qurbana siyaseta nêvneteweyî ya dewletên mezin.

Argumenta kurdan ya herî esasî ew e ko çima di biryara Konseya Ewlekariyê de aşkera behsa qanûna bingehî ya miweqet ya Iraqê nehatiye kirin. Kurd wê qanûnê wekî garantiyekê ji berjewendiyên xwe re dihesibînin û behsnekirina wê qanûnê jî wekî xusarekê dibînin.

Ez dê lêbixebitim ko bi perspektîveka hinekê guhortîtir li meseleyê binêrim û di destpêkê de divêt ez bibêjim ko ez bi xwe ji biryara Konseya Ewlekariyê ne hewqas bitirs im wekî ko piraniya kurdan dikin. Carekê Konseya Ewlekariyê aşkera nivîsiye ko ew piştgiriya Iraqeka ”demokratîk û federal” dike. Yanî Konseya Ewlekariyê ji niho û pê ve Iraqê wekî welatekê federal nas dike û ev di dîroka Iraqê de fenomeneka nû ye.

Kurdan federalîzm dixwest û Konseya Ewlekariyê federalîzm qebûl kiriye. Bi baweriya min ji kurdan re baştir e ko behsa qanûna bingehî ya miweqet nehatiye kirin ji ber ko wê qanûnê dest û lingên kurdan di gelek waran de girêdaye. Wê qanûnê ji % 30-ê axa başûrê Kurdistanê digel bajarê Kerkûkê li derveyî Kurdistanê hiştiye û qedera wan deveran bi proseseka nediyar ve girêdaye.

Heçî şîî ne jixwe ji roja pêşiyê ve wan fatîhe li ser qanûna bingehî ya miweqet xwendine û heta ko ji wan bêt ew dê nehêlin ew qanûn bi rê ve biçe. Herçend hikûmeta Iyad Ellawî û serokatiya serokê Iraqê Xazî Yawerî her li gor wê qanûna bingehî ya miweqet jî hatibin ava kirin û Neteweyên Yekbûyî jî ew hikûmet û ew welat li ser esasê wê qanûnê nas jî kiribin cardî jî şîî dê guhê xwe nedin wê qanûnê û bixwazin madeyên ne li dilê xwe biçirînin.

Vêca gelo piştî ko federalîzm wekî sîstem ji aliyê Konseya Ewlekariyê ve hatî qebûl kirin çima kurd dê bi zorê û bi bihayê xirakirina têkiliyên xwe û emerîkî û ewropiyan ileh bi dûvê wê qanûnê bigirin û bela xwe ji rizgarkirina Kerkûkê û deverên nerizgarkirî yên Kurdistanê vekin.

Divêt kurd biryara Konseya Ewlekariyê wekî firseteka dîrokî bo xwe bihesibînin û bi piştgiriya federalîzma ko hatiye qebûl kirin, di vê salûnîva bêt de tenê karê xwe bikin ew ka çawa konfilîktan di nêvbera xwe û ereban de dirûst bikin û ka çawa bi zorê û şidetê deverên rizgarnekirî yên Kurdistanê rizgar bikin.

Heger kurd bawer bikin ko hikûmeta Bexdayê dê xwe bispêre qanûna bingehî ya miweqet û dê erebên li Kerkûkê paş ve vegerîne ser cihên wan yên li erebistana Iraqê û dê kurdên derxistî jî vegerîne ser bajar û gundên wan yên li Kurdistana rizgarnekirî hingê kurd xwe dixapînin û ew wisa çênabe.

Lewra jî divêt kurd rojekê ji rojekê zûtir, hema ji 1-ê tîrmehê û pê ve (dema ko dagîrkeriya hêzên hevpeymanan resmî xelas dibe) dest pê bikin û ereban ji Kerkûkê derxin. Heger ereb bi kêfxweşî dernekevin divêt kurd wan bi zorê derxin. Bikaranîna quwetê dê hem di siyaseta nêvneteweyî de pirtir qedrî bide gotina kurdan û hem jî ereb dê bizanin ko kurd ne hema tenê daxwaza federalîzma sê wîlayetan lê belê daxwaza federalîzma hemî deverên Kurdistanê dikin û niyeta wan ya taliyê jî serxwebûn e.

Di berjewendiya kurdan de ye ko ew heta taliya sala 2005-ê, ko hingê dê qanûna bingehî ya daîmî jî amade bûbe, çiqas ji wan bêt probleman ji ereban û cîranên xwe re çêkin û bi zorê Kerkûkê û deverên dî bêxin bin kontrola xwe û wisa bikin ko ereb bi rica û lavelav daxwaza bihevrejiyanê li kurdan bikin.

-----------------------------------

Nivîskar: ARIF ZÊREVAN
Weşandin: 2004-06-14
Xwendin: 5418