Nefel

[ ŞEMÎ, 2024-04-20 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Keçeke ermen

STOCKHOLM, 16/5 2006 — Devşîrme ji wan kesan re tê gotin ko ji reh û eslê xwe hatine bi dûr xistin û bi perwerdeya mejîşûştinê nasnameyeke nuh wergirtine. Eger mirov bixwaze wek nimûne destnîşan bike divê mirov berê xwe bide dema dewleta osmanîyan û li dibistana mejîşûştinê ya devşîrmeyan binihêre.

Osmanîyan, welatên xelkên fileh dagir dikirin û diketin nav gund û bajaran, zarokên miletên xerîb bi darê zorê ji malbatên wan distendin û ew zarok dianîn li Stenbolê an jî li bajarên din, di dibistanên osmanîyan de perwerde dikirin. Piştî ko ew zarok mezin dibûn, wek eskerên ordîya osmanîyan diçûn diavêtin ser welatên bavûkalên xwe û bi navê padişah ew talan dikirin.

Bermayîyên dewleta osmanî, jonturk û kemalîstan jî da ser rêya bapîrên xwe û gelek zarok bi vî rengî perwerde kirin û ji bo sîyaseta xwe ya dagirker û bêexlaq wek şûr bi kar anîn. Yek ji wan devşîrmeyan jî keçika esilermen Sabîha Gokçen bû. Par li ser eslûfeslî wê di rojnameyên tirkan de gelek nivîs belav bûn. Ev keçika ermen nimûneyeke balkêş e û dewleta tirkan, ew wek jineke tirk, serfiraz û jêhatî dida pêş, gelek pesnên wê dida, wê keçika esilermen di salên 1937–38an de, di xizmeta tirkan de, li Dêrsimê wek pîlota balafirên şer bombe li gundên kurdan dibarandin:

Keçika ermen

çîroka me kevnar e
destpêk li ba romê har e
dewleta osmanî
digerîya li gundên biyanî
zarok berhevdikirin
da li paytext bêne islahkirin
li stenbolê bû perwerde
ji bo padîşah dibûn sergerde
zarokên fileyan
dibûn şûr li destê romîyan
berê wan didan balkan
da bikujin bav û kalan
ew zarokên fileh
hemî dibûne sîleh
qewmê xwe dikuştin
li paş xwe agir dihiştin
geh li balkan û kurdistan
geh diçûn seferan li erebistan
rêça wan her xwîn bû
karê wan kuştin û birîn bû

guherîn dem û dewran
lê romî wek xwe man
demeke sar
demeke bê dost û yar
agir dibarî hey hawar
sal ji salan
hezar û nehsed û panzdehan
enver, cemal û talat
giş jontirk bûn li desthilat
daketin qada şer
gotin divê em bigirin herder
me divê tûran
ji balkan heta bi hindistan
tevde mîna bobelatan
şerê parvekirina kelat û welatan
destê xwe dan almanan
şer kirin li dij freng û ingilîz û rûsan
berê xwe dan ermenan
qir kirin mîna daran
gotin me dawî anî li zoyan
vêca dor, dora lê û loyan
zarok man bê dê û bav
tevde zarokên xav

keçeke esil ermen
hîn piçûk bû bi temen
mabû bê war û mal
ew jî bû para jontirkê kemal
li ber destê wî bû mezin
mejî dagirt bi kizin
ne ma wê hiş û bîr
li aşê kemal bû tirkeke jîr
êdî keça kemal bû
li ba romîyan bê emsal bû
wê mekteb tev xwendin
pê re dîplome stendin
li dawîyê bû pîlot
li balafir siwar bû bi kîlot
şervaneke binavûdeng
dibarand bombe bi hemî reng
sala sîh û heft û heştan
berxwedan bû li çîya û deştan
li dêrsimê gund hedef bûn
kal û pîr, keç û xort tev telef bûn
romîyan bi wê dikir iftîxar
ji kujarên dê û bavê xwe yên hejar
wê jî xizmet dikir mîna yar
keçika esil ermen
li ba kemal bû sabîhaya gokçen
ev e çîroka keça sêwî
ev e tirkîtîya bê kok û zewî

havîn 2005

-----------------------------------

Nivîskar: SERDAR ROŞAN
Weşandin: 2006-05-16
Xwendin: 6451