HEWLÊR, 22/4 2012 — Her kes dizane ko girjî û kêşe digel Bexdayê ne di berjewendiya kurdan de ye, bi taybet di vê rewşa metirsîdar de ko Rojhilata Navîn tê re derbaz dibe. Herwiha her kes dizane ko îro, kêşeya kurd li Iraqê cara yekem ketiye warê çareserkirinê û bûdceyeke mezin heye tê Kurdistanê, tevî ko ew bûdce ji jêrxaneya Kurdistanê tê. Bi saya hêminî û aramiya li Kurdistanê avadankirin li herêmê gihiştiye qonaxeke pêşketî. Her dîsa cara yekem e ko kurd parçeyek in ji desthilata Iraqê.
Ev hemû rast e, lê barûdoxê li Bexdayê her roj dilrewkî û dilgiraniya me zêde dike. Desthilata serokwezîrê Iraqê Nûrî Malikî di du dewreyên xwe yên desthilatê de gaveke tenê jî berev demokrasiyê neavêtiye, lê berevajî wekî diyar e ev kes ber bi dîktatoriyê diçe. Em iraqî dizanin çawa dîktator durist dibin, çekdarkirin û destdanîna ser dahatê û piştguhkirina mafê xelkê û milhurî û takrewî di desthilatê de, hemû nîşaneyên jinûvehatina dîktatoran in. Ji bilî wê hewl nade bo dabînkirina pêdiviyên jiyanê weku elektrîkê û avê û tiştên din.
Di heyama sazkirina Lûtkeya Ereb li Bexdayê, diyar bû ko eger desthilat bixwaze niha ji mêj ve aramî û ewledarî dabîn bikira û dê rê li ber xwînrijiyê bigirta. Pêwîstiya dîktator bi qoç û baskan nîne ta em wî nas bikin, va ye Malikî li ber tava rojê dibe dîktator, îro dahatên Kurdistanê zept dike, sibe jî dê bi artêşa xwe êrişê bi ser de bihîne.
Ne di berjewendiya ti pêkhateyeke Iraqê de ye ko dîktatorekî nû derkeve meydanê ta birayên me yên şiî jî ko du-sêyên şêniyên Iraqê ne û Malikî jî yek ji wan e, ew bi xwe naxwazin tiştekî wisa rû bide. Berî çend salan rejîma Sedam rûxa û birayên me yên sune heta niha ji ber karê wî dinalin, dema Sedam li ser desthilatê bû jî dinaliyan. Herêmên sunî li Iraqê ji berê de û heta niha herêmên herî feqîr û rût in, lewma ez tekez dikim ko derketina dîktatorekî li Iraqê ne di berjewendiya ti aliyekî de ye.
Ji mafê kurdan e ko hewl bidin bo pêşvebirina demokrasiyê li Iraqê piştî rûxana rejîma Sedam ya dîktator. Her wiha ew erkekî kurdan e, çunku tevgera siyasî ya kurd li sertaserî sedsala 20ê de pêşenga demokrasiyê bû li Iraqê. Serokê herêma Kurdistanê Mesûd Barzanî jî ko jiyana xwe hemû di nav wê tevgerê de borand ji serkirdeyên din pirtir tê xwestin berengariya dîktatoriyê li Iraqê bike. Ew ji bilî ko serokatiya herêma Kurdistanê dike ji aliyê hemû iraqiyan de cihê baweriyê ye û ew yek ji nîşaneyên xebata niştimanî ye. Bergiriya Serok Barzanî li doza Haşimî ne bergiriya bo tawankarekî ye, lê kêşe ji wê mezintir e. Serok Barzanî berpirs e li ber destûr û yasayê ko sond li ser xwariye, ew destûr û yasa bo avakirina civakeke demokratîk hatine danan.
Peyayên Nûrî Malikî û ragihandina nêzîkî wî hewl didin li ber çavê iraqiyan dosyayan berevajî bikin, mixabin û bedaxewe ragihandina kurdî jî hinek caran ji ber nezanî û kurtbîniya xwe berev wê dîtinê diçe. Eger Tariq Haşimî tawanbar be, kes bergiriya wî nake û bêguman dê rojekê hesbê xwe bistîne eger ew tawanbar be, Sedam ji cezayê nefilitî, îcar Sedam li kû û Haşimî li kû? Lê kêşeya di navbera Bexda û Hewlêrê de mezintir e û divê em têbigihin ko vegera dîktatoriyê me vedigerîne xala destpêkê.
Lewma ez bi helwesta Serok Barzanî re me, divê ji niha ve kêşe bi Malikî re yekalî bibe û rê li ber bihê girtin berî bibe dîktator û kes pê nikaribe. Bûdceya mezin ko ji Bexdayê tê pareke ji dahatên Kurdistanê û bila kes nefikire ko ew xêrek e û Bexda dê wê bibire, eger xêrek be her kîjan rojê be dê bihête birîn. Bexda li ser yasaya neft û gazê razî nabe, qebûl nake ko pêşmerge hêza parastina Kurdistanê ne, herwiha qebûl nake ko dahateka Kurdistanê ya serbixwe hebe û razî nabe herêmên dabirî vegerin bi ser herêma Kurdistanê, ev hemû maf di destûra Iraqê de hatine cîbicîkirin, serokwezîrê Iraqê Nûrî Malikî serederiyê dike weku ko xelk li ber deriyê bavê wî komek û parsê bikin.
Ew çek û cebilxaneyeke mezin dikire û ava dike, ew çima dikire û dê çi pê bike? Tekez armanca wî ne li derveyî Iraqê ye. Divê em ji bîr nekin ko niha Rojhilata Navîn ber bi şerekî mezin ve diçe. Milmilaneya di navbera Îran û Tirkiyê de di serdema qelsiya aliyê ereb, milmilaneyek ji bo dagirkirina erd û avê ye, milmilane û şer di bin dirûşmeyeke di dîrokê de dubare dibe, “şerê sine û şîe” ko dîroka wê vedigere 500 salan berî niha.
Rast e, kurd ne beşek in ji vî şerî û ti carî nabin beşek ji milmilaneya mezhebî, kurdan doza neteweyî û civakî heye, kurd dixebitin bo bigihin mafên xwe yên neteweyî û bo nehiştina zilma civakî dixebitin, lê rastiyek heye ko Rojhilata Navîn roj bi roj ji wî şerî ve nêzîk dibe. Tevî ko tu wekî sunî nêzîk nebî, lê ew dê te wek sunî hesab bikin. Ev metirsiyek e li ser paşeroja hemû gelên Iraqê ji Hewlêrê ta Besrayê ko ji ber zilm û zorê gelek derd kişandin, lewma divê hemû ji Besra heta Hewlêrê li pey serok Barzanî bin û rê nedin ko dîktatorî vegere ser desthilatê.
Her kesekî ji Hewlêrê heta Besrayê, pêwîstî bi jiyaneke serdemiyane heye da wekî mirovan bi hêminî û asûdeyî li ser erdê xwe û li welatê xwe bi rûmet bijîn, neku vegerin diruşmeyên neteweyî û mezhebî yên kurtbîn û tengbîr. |
