Nefel

[ ÇARŞEM, 2024-12-04 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Başûrê Kurdistanê bi piştgiriya Kurdistana Sûriyeyê xizmeteka mezin ji bo bakur dike

KURDISTAN, 22/12 2011 — Selteneta dîktatorê Sûriyeyê Beşar Esedî herçend daxwazên Yekîtiya Ereban qebûl kiribe jî dê hilweşe. Ev qedera Beşar Esedî ye û rêya vegerê nîne. Desthilata başûrê Kurdistanê bi piştgiriyeka aktîv û dîplomatîk dikare arîkariya Kurdistana Sûriyeyê bike da mafên miletê kurd li Sûriyeyê di qanûna esasî ya nû de bên binecih kirin û bi vê piştgiriya xwe dê herî zêde xizmeta doza miletê kurd li bakurê Kurdistanê bike.

Emerîka ji aliyê eskerî ve ji Iraqê derket. Erebên şî‘î li erebên sinî hatin xezebê û rêberên erebên sinî yên wekî Tariq Haşimî xwe avêtin bextê Kurdistanê û serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî.

Di vê rewşa nû ya Iraqê, Sûriyeyê û herêmê de Mesûd Barzanî aktorekê herî pêbawer û xurt yê dîzaynkirina siyasetê û çareserkirina probleman e. Mesûd Barzanî hêdî dikare tesîreka mezin ne tenê li Iraqê lê belê li paşeroja Sûriyeyê jî bike û ev berî her kesî ji bo miletê kurd li Kurdistana Sûriyeyê derfeteka zêrîn e.

Li Sûriyeyê organîzasyoneka mixalefetê ya berbiçav Meclisa Niştimanî ya Sûriyeyê ye ko li Stenbolê bi serkêşiya Îxwanul Muslimînan hatiye ava kirin. Gumanên kurdan û miletên dî yên li Sûriyeyê ji vê meclisê hene û Îxwanul Muslimîn di meseleya neteweyî de rêxistineka şovenîst ya erebî ye û çend dereceyan ji be‘siyan xirabtir e.

Serokwezîrê Iraqê Nûrî Malikiyê mitefiqê Beşar Esedî, brayê Îxwanul Muslimînan yê li Iraqê Tariq Haşimî mecbûrî revê kir û niho ew di bin parastina baskên serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî de ye. Lewra heger erebên sinî yên li Sûriyeyê bixwazin rojekê ji rojan bên ser desthilatê divêt berî her kesî ew digel kurdên Kurdistana Sûriyeyê li hev bikin û federasyoneka wekî ya li Iraqê ji bo kurdên Sûriyeyê jî berî hilweşandina dîktatoriya Beşar Esedî qebûl bikin.

Li Sûriyeyê sê hêzên mixalefetê yên berbiçav hene: 1) Meclisa Niştimanî ya Kurdî li Sûriyeyê, 2) Meclisa Niştimanî ya Sûriyeyê ko li derve ye û 3) Meclisa Tensîqê ya Sûriyeyê ko li malde ye.

Serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî 28-ê meha 11-ê li Selahedînê pêşwazî li Meclisa Niştimanî ya Kurdî li Sûriyeyê kir û got di tarîxa miletê kurd de ew roj rojeka dîrokî ye ko kurdên Kurdistana Sûriyeyê li wêderê dicivin û got desthilata başûrê Kurdistanê dê bi her awayî piştgiriya kurdên Sûriyeyê bike û got:

— Ev civîn ji bo we, ji bo me û ji bo hemî miletê Kurdistanê giring û çarenivîssaz e. Mebest ji vê civînê ew e ko em ji rewşa kurdên Sûriyeyê agahdar bibin û li gor wê biryarê bidin ka herêma Kurdistanê dê roleka çawa bilehîze.

Mesûd Barzanî got Kurdistan piştgiriya doza miletên Sûriyeyê dike û got:

— Herêma Kurdistanê digel daxwazên miletên Sûriyeyê ye û kurdên Sûriyeyê jî divêt gelek bi diqet têkiliyê digel rewşa niho ya Sûriyeyê bikin. Ji aliyê me ve ya giring ew e ko demokrasî binecih bibe û mafên kurdan bên dan ko ew jî di destûra paşerojê ya wî welatî de bêt qebûl kirin. Divêt kurdên Sûriyeyê xwe nêzîkî wan liyên erebî bikin ko pirtir mafên kurdan qebûl dikin. Herêma Kurdistanê ji bo danqebûlkirina wan mafan piştgiriya xebata partiyên siyasî yên kurd li Sûriyeyê dike.

Bi vê helwêsta xwe ya dîrokî Mesûd Barzanî yekser midaxeleyî “siyaseta daxilî” ya Sûriyeyê kir û ji Îxwanul Muslimînan û piştgirên wan re jî diyar kir ko heger niyeta wan ya wergirtina desthilatê hebe divêt ew hesebekê baş ji bo miletê kurd li Kurdistana Sûriyeyê bikin û kurd bibin şirîkên desthilatê neko bibin beşek ji “ummeya erebî ya misilman” ko Îxwanul Muslimîn lêdifikirin.

Kurd li ti parçeyên Kurdistanê hêdî ne bêxwedî ne. Desthilata başûrê Kurdistanê dê têkiliyên xwe yên dîplomatîk yên digel Emerîkayê, Ewropayê û welatên Yekîtiya Ereban ji bo piştgiriya kurdên Kurdistana Sûriyeyê û meclisa wan ya niştimanî bi kar bîne. Bila kurdên binxetê ji vê piştrast bin û li hemberî erebên elewî û erebên sinî nemaze li hemberî Îxwanul Muslimînan tawîzan nedin.

Jixwe baweriya Emerîkayê jî zêde bi Meclisa Niştimanî ya Sûriyeyê û Îxwanul Muslimînan nayêt. Lewra jî wezîra derve ya Emerîkayê Hillary Clintonê heftê vê mehê li Cenewreyê rûbirû ji Meclisa Niştimanî ya Sûriyeyê re behsa mafên mînorîteyan kir û got:

— Mînorîteyên Sûriyeyê pirsiyar û gumanên biheq di heqê paşeroja xwe de hene û divêt ew piştrast bibin ko Sûriyeya paşerojê dê ji ya îro baştir be û rejîmeka wisa çêbe ko xwedîtiyê li toleransê û azadiyê bike da îmkan, rêzdarî û qîmetdana li ser esasê lihevkirinê çêbe, neko dîktatoriyeka nû ava bibe.

Hillary Clintonê got armanca Emerîkayê ne ew e ko dîktatoriya Beşar Esedî biroxîne û dîktatoriyeka nû ya erebên sinî û Îxwanul Muslimînan ava bike û got:

— Veguhorîneka demokratîk ji wê yekê zêdetir e ko mirov rejîma Beşar Esedî ji desthilatê dûr xe. Mebest ji veguhorîneka demokratîk ew e ko mirov Sûriyeyê bêxe qalibekê wisa de ko rêzê ji qanûnê re bigire û mafên giştî yên hemî hemwelatiyan bêyî cidakariya mezhebî, etnîkî û zayendî biparêze.

Yanî çi? Yanî divêt erebên sinî xwe ji şirîkatiyeka rasteqîn digel miletên dî û mezhebên dî re amade bikin. Îxwanul Muslimîn bi piştgirya Tirkiyeyê tenê nikarin hikimdariyê li Sûriyeyê bikin. Brayê wan Tariq Haşimî jî dixwest bi piştgiriya Tirkiyeyê tenê li Iraqê bibe xudangotin lê belê dema roj lê teng bû hawara xwe gihand Kurdistanê.

Tirkiye dewleteka xurt e. Lê belê beşeka mezin ji quweta wê bakurê Kurdistanê bi xwe ye. Heger mirov bakurê Kurdistanê wekî cografîk ji Tirkiyeya siyasî ya îro veqetîne qîmeta jeo-stratejîk ya Tirkiyeyê dê bibe wekî ya Bulxaristanê yan jî Yunanistanê û ne zêdetir. Lewra Tirkiye mihtaca tifaqeka xurt û jidil digel hemî miletê kurd û hemî parçeyên Kurdistanê ye û nemaze jî mihtaca serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî ye.

Vêca qedera erebên sinî hem li Iraqê û hem jî li Sûriyeyê ta dereceyeka mezin di destê Mesûd Barzanî de ye. Tifaqa di nêvbera Tirkiyeyê û başûrê Kurdistanê de jî li hemberî Îranê û şî‘îyên li Iraqê û elewiyên li Sûriyeyê tifaqeka stratejîk e û dê berdewam bike.

Tirkiyeyê di vê mideta prosesa hilweşandina Sûriyeyê de firsetek bi dest xistiye û bi dijwarî bi ser PKK-ê, KCK-ê û BDP-ê de diçe. Emerîka û Ewropa jî di meseleya PKK-ê û tifaqa wê ya digel Sûriyeyê û Îranê de piştgiriya Tirkiyeyê dikin. Ev taktîkeka miweqet e û dibe ko Tirkiye li hemberî PKK-ê jê faydeyê bibîne. Lê belê piştî hilweşandina rejîma Sûriyeyê û avakirina federasyoneka kurdistanî li Kurdistana Sûriyeyê rêya revê ji Tirkiyeyê re namîne.

Desthilata başûrê Kurdistanê bi piştgiriya Kurdistana Sûriyeyê hem cihê lingên xwe wekî aktoreka herêmî xurt dike û hem jî bi avakirina Kurdistaneka federal pozîsyona xwe li hemberî Tirkiyeya paşerojê xurt dike. Piştî ko mafên miletê kurd di destûra Sûriyeyê de jî bên garantî kirin çareserkirina doza miletê kurd li bakur dê hêsanîtir bibe.

-----------------------------------

Nivîskar: ARIF ZÊREVAN zerevan@nefel.com
Weşandin: 2011-12-22
Xwendin: 14144