Nefel

[ ÇARŞEM, 2024-12-04 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Guhartin erê – şidet na

HEWLÊR, 2/3 2011 — Raperîn û şoreş êdî bûne wek çûna seyranekê, komek xort êvarekê planekê dadihênin û sibê pê radibin. Ev nerît û tîtaleke nû ye li herêma me. Lê ne bi temamî nû ye, bi dirêjiya sedsala bîstê ev tîtal hebû wek şêwazekî guhartina desthilatê li çend welatên navçeyê.

Cidahiya wan ko artêşê rê li ber wan xweş dikir û paşê dora gel dihat, wek li Misr sala 1952-ê, Iraq 1958-ê, yan jî çalakên siyasî gel dadixist kolanan û şoreş bi wan saz dikir Îran 1979. Vê carê cida ye bê çi bername û plangerî, şoreş diteqe belav dibe û di heyama çend rojan de mezintirîn desthilatê hildiweşîne, ne partî pê re ne û ne jî derbeya leşkerî.

Sedema vê diyardeyê diyar e, azara gelan di hinavê wan de gihiştiye radeyekê ko bi êşeke biçûk diteqe. Li beramber li aliyê desthilatê ewqas kêmasî û bêsîstemî. Lê encam dê çi be? Ev xem û peroşa hemûyan e û dipirsin aya ev guhartineke esasî ye û welat diçe ser rêya rast? Yan jî şidet û bêsîstemî ji hinên din vedizîn? Ez di wê baweriyê de me her du halet reng e rû bidin. Ew jî li gor şert û mercên şaristanî yên di welêt de rû vedide.

Reng e li Misr û Tunisê weku du welatên xwedan jiyaneke şaristaniyane, guhartin rû bidin, ew jî bêguman hêdê hêdî û bi aramî û hêminî. Li hindek welatên din ji ber ko jiyana şaristaniyane hîn sergihayî nebûye renge guherîn ber bavê û têk biçe û geryaneke din ji êş û azara gelan dest pê dike.

Her kesek reng e ko bipirse eger raperîn û şoreş û her karekî şoreşgerî çareserî bûya ji bo kêşeyên siyasî, civakî û aborî, divê ev welat di esasî de bê kêşe bûya? Ji ber ko piraniya sîstemên van welatên Rojhilata Navîn di van rêyan re hatine ser desthilatê û belên û sozên giran ji bo guhartinê dane ta li dawiyê desteyek ji kelembaz û fêlbazan gihiştine lûtkeya desthilatê û ew ji xwe re bi dehan salan qorix kirin.

Ji mêj ve diyar bûye ko raperîn û şoreş şêwazên bê encam in di vê serdemê de, karvedan û bertek li ser çewtiyên desthilatê, ti çareseriyan bi xwe re naîne. Dijbereyek di rojevê de nîne ko bernameyeke serdemiyane di hembêza xwe de rakiribe, dîmenê herî li pêş ji nav wan li vê herêmê dijbereya tevgerên îslamî ne ko bernameya wan rûyê xwe dide paş û tarîtiyê, ne ber bi pêş û paşerojeke ronak. Ev bûyerên vê heyamê birrek in ji çîroka şidetê, çi tundiya grûpeke serserî û pawanker be, çi şideta bizavên îslamî be.

Ya ko zêdetir barûdox aloz û li hev xistî medya ye, medyaya serbixwe, yan em bêjin medyaya li dijî desthilatê di van welatan de ko ew han bi şidetê dide. Bêyî ew bizanibe ko şidet bi xwe şidetê diafirîne. Kanala El-Cezîre berdewam dîmenên sotin û wêrankirinê belav dike û bûyerên erênî ko xwenîşander dikin. Rojekê tê em ê bibînin ka çawa ew kesên îro keviran davêjin desthilatê dikevin ber keviran û kevir tên wan jî. Di Kurdistana me de jî her wiha, min di gotarên rojnameyên li dijî desthilatê de xwend ko ew xelkê han didin êrişê bibin ser liqê çarê yê Partiya Demokrat ya Kurdistanê (PDK) ev çi sîstema malwêran e di vê serdemê de? Bi taybetî bo kurdan.

Divê ti carî ji bîra me neçe ko ev dinya ji aliyê şoreşa teknîkî ve hat guhartin. Di vê serdemê de mirov gihişte jiyaneke hêjatir û ji bo wê jî tê dikoşin. Îro mirovayetî yek staylê jiyanê dixwaze. Nema sîstemên bi şêweyên cida û têvel di jiyanê de karibin berdewam bikin, sîstemên siyasî divê bibin yek cur ta bikaribin bi hev re biguncin. Her kes hest pê dike ko derbarê hilbijartinan de gotara cîhanê hemû yek gotar e, ew jî guhartina desthilatê ye bi hêminî û bi rêya dengdanê. Mihemed Beradaî şaş kir ko çûye Misrê diviyabû li derve bûya. Li Kurdistana me jî gelek rewşenbîran wek guherînxwazê civakê xwestin xwe bidin pêş digel kevir-avêjan û avedaniyê têk bidin û ewlehiyê bişêwênin.

Kurd dibêjin “Hemû rê diçin zozanan”. Hemû tişt jî di vê serdema me de diçe ser sindoqan. Desthilata Misr û Tunisê jî soz da ko bi rêya dengdanê serok hilbijêrin û serokê berê careke din xwe yan kurê xwe bo hilbijartina kandîd nekin. Bi nêrîna min di vir de rawestiya baştir bû. Destbidestkirina desthilatê jî jê baştir nabe.

Gotinek heye dibêje “eger bixwazî welatekî wêran bikî, hewil bide şoreşeke tê de rake”. Şawa dike ve serê kurdekî ko çaksazî bi kevir-avêtinê û şewitandina avahiyan pêk tê. Kavilên piştî raperînê û vejandina îro bi hev re hempa nabin. Piştî bûyerên borî li Silêmaniyê bi dehan welatiyên Hewlêrê xem û peroşa xwe li ser parastina vê ezmûnê û çarenivîsa wê ya reş ji min re diyar kir.

Bi sedan jin li mal giriyan ko nexwestin Kurdistan bête şêwandin. Axaftina welatiyekî ko kurekî xwe ji dest daye nimûneya berpirsiyariya kurdî ye. Got tika ye bila guherîn bi nermî pêk bihên ne bi şidetê. Ev gotineke kurdî ye divêt bêt guhdarî kirin ne gotina rewşenbîrekî sotanker e. jinekê li Trablusê hawar dikir digot “Qedafî welat kire Helebçe” giriyê min hat. Serkirdeyên Goranê û Îslamiyên kurd di bîra wan de bi qasî vê pîrejinê Helebçe û karesata wê nîne, hezkirina ez-eziya kesayetiya wan ew kor kirine.

-----------------------------------

Nivîskar: BEDRAN EHMED badranhabeeb@yahoo.com
Weşandin: 2011-03-02
Xwendin: 11734