Nefel

[ ŞEMÎ, 2024-11-23 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

NIVÎSAR

Tirkiyeya Erdogan li dijî hemî kurdan û serxwebûna başûrê Kurdistanê ye


	» Erdogan teslîmî dewleta kûr bû

HEWLÊR, 6/7 2016 — Dewleta tirkan ko Erdogan serokatiya wê dike dijminahiya xwe ya li hemberî hemî miletê kurd li hemî parçeyên Kurdistanê di bin kirasê "dijminahiya PKK-ê û PYD-ê" de vedişêre.

Sebebê têkbirina "prosesa çareseriyê" li bakurê Kurdistanê ne "ehmeqiya" PKK-ê û Cemîl Bayik bû. Dewleta tirkan bi temamî ji "prosesa çareseriyê" poşman bû û lewra jî dest bi dijminahiya miletê kurd li hemî parçeyan kir.

Carekê divêt em her di destpêkê de bibêjin ko "prosesa çareseriyê" ne projeyeka dewleta tirkan ya lihevhatina digel miletê kurd bû. Tirkan hesab û kitabeka dî hebû û çi dema ew hesab têkçû tirk ji "prosesa çareseriyê" jî poşman bûn.

Stratejiya dewleta tirkan ew bû ko wekî superdewleteka herêmî li Rojhilata-nêvê û li bakurê Efrîqayê per û baskên xwe fireh ke û bi kêmî Sûriye û Iraqê bêxe bin hegemonyaya xwe de. Ji bo pêkanîna vê stratejiya xwe Tirkiye mihtaca başûrê Kurdistanê û Mesûd Barzanî bû. Tirkiye mihtaca kurdan li Kurdistana Sûriyeyê bû û Tirkiye mihtaca kurdan li bakurê Kurdistanê bû.

Tirkiyeyê dizanî ko heta têkiliyên xwe digel kurdên xwe normal neke û heta digel başûrê Kurdistanê û Kurdistana Sûriyeyê li hev neke nikare tenê bi rêya asîmanan xwe bigihîne welatên ereban.

Tirkiyeya resmî ji aliyekî ve kontrakta petrolê digel Kurdistanê îmza kir û serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî dawetî Diyarbekirê kir. Ji aliyê dî ve jî bi rêya MIT-ê û rêberê PKK-ê Abdullah Ocalan dixwest kongreya neteweyî li başûrê Kurdistanê çêke û PKK-ê bike hikimdara wê kongreyê da bi gotina Ocalan nehêle ko Mesûd Barzanî "bêyî destûra PKK-ê" têkiliyeka dîplomatîk jî digel welatên biyanî yên wekî Emerîkayê çêke.

Tirkan û rêberê PKK-ê Abdullah Ocalan hemî hesabê xwe li ser wê yekê kiribûn ko PYD û YPG bi temamî di bin kontrola wan de ne û ew nahêlin ko bi ti rengî tesîra başûrê Kurdistanê û Mesûd Barzanî li ser Kurdistana Sûriyeyê hebe. Lewra jî di destpêkê de tirkan hevserokê PYD-ê dawetî Enqereyê kir û pê re rûnişt. Jixwe "Eşme ruhu" û neqilkirina qebra Suleyman Şah jî taca serê hevkariya tirkan û PYD-ê bû.

Tirk ji kurdan re xurt in. Tirk dikarin hîle û pîleyan li kurdan bikin û bi destê wan mala wan xirabikin. Lê belê ji kurdan jî û ji tirkan jî mezintir hêz û dewlet li vê dinyayê hene. Emerîkayê destê xwe avêt PYD-ê û YPG-ê û ew ji bin kontrola Ocalan û tirkan derxist. Yanî Emerîkayê bi wê hêza ko Ocalan û tirkan avakiribû li Kurdistana Sûriyeyê rê li ber tirkan girt. Jixwe piştî ko rûs jî hatin Sûriyeyê hemî dergeh li ber tirkan hatin girtin.

Li başûrê Kurdistanê herçend Mesûd Barzanî wekî xêrxwazê tirkan dihat hesibandin jî tirkan û Ocalan ti caran qîma xwe bi Mesûd Barzanî neanî û wan hertim fikirî ko Mesûd Barzanî mitefiqê Emerîkayê û Îsraîlê ye û tirk nikarin wî bêxin bin kontrola xwe de. Jixwe Mesûd Barzanî jî daxuyaniyeka nivîskî derxist û got ew piştgiriya herêmeka federal li Kurdistana Sûriyeyê dike.

Yanî çi dema ko li Sûriyeyê dergeh li tirkan hat girtin û li başûrê Kurdistanê jî Mesûd Barzanî wekî Ocalan nebû "xizmetkarê" tirkan tirkan fêm kir ko dew brayê mastî ye. Tirk ji "prosesa çareseriyê" ya digel kurdan poşman bûn ji ber ko stratejiya tirkan ya destpêkê ko per û baskên xwe li Rojhilata-nêvê fireh bike têkçû.

Ne tenê stratejiya tirkan ya kolonyalîst têkçû. Tirk ji wê yekê tirsiyan ko bakurê Kurdistanê jî ji destê wan derkeve û tirsiyan ko Emerîka yan welatekê dî destê xwe bavêje PKK-ya Ocalan û PKK-ê jî ji bin kontrola wan derxe û li hemberî wan bi kar bîne.

Lewra jî dewleta tirkan bi hevkariya PKK-ya xwe "prosesa çareseriyê" nehişt û li şerî vegeriya û dest bi "şerê xendekan" kir. Mebesta tirkan ji "şerê xendekan" ew bû ko:

1. Biserketina HDP-ê ya di hilbjartinên heftê hezîranê de têkbibin û da dengên kurdan li cem partiyeka kurdan kom nebin herçend HDP xwe wekî partiyeka kurdan nebîne jî.

2. Tirkan xwest kurdên bakur çavtirsandî bikin û ji wan re bibêjin nehesibînin ko hon jî rojekê wekî başûrê Kurdistanê yan Kurdistana Sûriyeyê bibin xudanê herêmeka federal.

3. Tirkan ordiya xwe fêrî şerê bajaran kir da heger bi rastî rojekê kurd dest bi şerekê cidî bikin ordî ji wî şerî re amade be. Tirkan rê da PKK-ya xwe ko sîlehan bibin nêv bajaran û xendekan bikolin da paşê lêbixin. Şerê xendekan şerekê kontrolkirî bû û netîceya wî diyar bû ko ordî û tirk dê bi ser kevin.

Min li jorê jî got têkbirina "prosesa çareseriyê" û destpêkirina şerî di havîna 2015-ê de ne ji "ehmeqiya" PKK-ê bû. Sebebê esasî tirk bi xwe bûn ko ji siyaseta xwe ya kolonyalîst poşman bûn ji ber rê li ber wan hat girtin.

Tirk û nemaze serokê wan Erdogan herçend îdia bikin ko ew li dijî PKK-ê vî şerî dikin jî ne rast e. Tirk di bin kirasê "dijminahiya PKK-ê" de di eslê xwe de dijminahiya hemî miletê kurd dikin û nemaze dijminahiya serxwebûna başûrê Kurdistanê dikin.

Tirkiye ev zêdetirî salekê ye bi hevkariya Îranê li dijî serxwebûna başûrê Kurdistanê dixebite. Tirkiye ji bo rêlibergirtina kurdan xwe ji Îsraîlê û Rûsyayê û heta ji Beşar Esed re jî kêm dike da li gor aqilê xwe nehêle Mesûd Barzanî Kurdistaneka serbixwe îlan bike.

Gelek caran mirov dibihîse ko hinek tirk behsa destê Îranê di nêv PKK-ê de dikin ko goya Îran PKK-ê li hemberî Tirkiyeyê germ dike. Ya rast ew e ko Îran bi wekaleta tirkan PKK-ê, Goranê û YNK-ê li hemberî projeya Mesûd Barzanî ya serxwebûnê organîze dike û Tirkiye û Îran di vî warî de mitefiqên hevdu ne. Destê Îranê di nêv PKK-ê de hebe jî PKK bi eslê xwe rêxistin û mueseseyeka dewleta tirkan e.

Heçî meseleya Erdogan e, ew teslîmî dewleta nijadperest ya tirkan bûye. Dewleta tirkan jî "beqaya" xwe yanî mana xwe di nemana kurdan û têkbirina başûrê Kurdistanê de dibîne. Ji dewleta tirkan re ti qîmetê boriya petrolê ya Kurdistanê ko diçe Ceyhanê nîne. Kurdistan nebe jî petrol dê her biçe û bi navê Iraqê biçe.

Jixwe Erdogan hostayê "bêwefatiyê" ye. Rojekê cemaeta Gulen difiroşe, rojekê Ocalan difiroşe, rojekê Beşar Esed difiroşe, rojekê serokwezîrê xwe Ahmet Davutoglu difiroşe, rojekê dostê xwe yê herî nêzîk Bulent Arinç difiroşe. Bawer dikim wî Barzanî ji deftera xwe derxistiye.

Netîceya vê bêwefatiya Erdogan û dewleta tirkan çiqas zehmetî û êşê ji bo kurdan çêke jî kurd her dê bi ser kevin û rojek dê bêt ko Barzanî vê carê wekî serokê Kurdistana serbixwe serdana Diyarbekirê û Enqereyê bike.

-----------------------------------

Nivîskar: LEWENDÊ BOTÎ
Weşandin: 2016-07-06
Xwendin: 11843