Nefel

[ PÊNCŞEM, 2024-11-21 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

HEVPEYVÎN

Davutoglu: Em li hemberî Sykes-Picoteka nû li ber xwe didin


	» Ahmet Davutoglu

STENBOL, 21/3 2016 — Serokwezîrê Tirkiyeyê Ahmet Davutoglu 19-ê mehê piştî vegeriyana xwe ya ji Brukselê ji medyaya tirkî re got Tirkiye û Îran bi hev re di cepheya li hemberî Sykes-Picoteka nû de ne û lêdixebitin ko Sûriye û Iraq neyên parçe kirin.

Ahmet Davutoglu got hinek hêz "ji hedef û armancên" Tirkiyeyê yên xurtbûna li Rojhilata-nêvê û bakurê Efrîqayê tirsiyan û lewra "Bihara erebî" li hemberî vê plana Tirkiyeyê derxistin pêş û got:

— Hedefên me hinek alî nerihet kirin. Bihara erebî ji bo vê hat bi kar anîn. Niho jî dixwazin Sûriyeyê bikin sê yan çar parçe û Iraqê jî parçe bikin û peymaneka nû ya wekî ya Sykes-Picotê binivîsînin. Yên ko li hemberî vê li ber xwe didin hene û ew jî gelên herêmê û Tirkiye ye. Lê belê hinek alî jî dixwazin palan parçekirinê pêkbînin. Li êrişên hewayî yên Rûsyayê temaşa bikin hon dê bibînin ko armanca wan ya esasî parçekirina fîîlî ya Sûriyeyê ye. Yan jî li desteka ko têt dan temaşa bikin. Ev gavên he hemî di eslê xwe de gavên wisa ne da Sûriyeyê bi awayekê fîîlî parçe bikin.

Ahmet Davutoglu behsa serdana xwe ya dawiyê bo Îranê jî kir û got:

— Di serdana min ya dawiyê bo Îranê de jî digel hemî boçûnên me yên cida nuqteya herî esasî ko me û Îranê li ser li hev kir ew bû ko Sûriye neyêt parçe kirin û nebe federal û wekî axeka yekparçe bimîne û yek dewlet tenê be. Di vê mijarê de perspektîva me û Îranê wekî hev e. Îran jî dixwaze ko li herêmê li hemberî Îsraîlê Sûriyeyeka xurt hebe. Em jî Sûriyeyeka xurt dixwazin.

Tirkiye dijminahiya xwe ya li hemberî herêmeka federal li Kurdistana Sûriyeyê bi PYD-ê û PKK-ê ve girêdide lê belê di eslê xwe de Tirkiye li dijî herêmeka federal e heger ew herêm di destê ENKS-ê û kurdên dî de jî be. Davutoglu di heqê kurdên Sûriyeyê û YPG-ê de got:

— Divêt ez vê yekê aşkera bibêjim ko çênabe em mafên kurdên Sûriyeyê û YPG-ê danin tenişta hev. Heqareta herî mezin li brayên min yên kurd ew e ko em YPG-ê wekî parêzvana kurdan bibînin. Çawa ko em mafên kurdên li Iraqê diparêzin dê piştgiriya mafên kurdên Sûriyeyê jî bikin. Niho şahdamara jiyanê ya hikûmeta herêmê ya kurdên Iraqê Tirkiye ye. Ji bo çi? Ji ber ko ew dikarin li ser tixûbê me îstiqrarê biparêzin.

Ev gotinên Davutoglu yên di heqê başûrê Kurdistanê de û gotinên wî yên ko berî sê mehan li Stenbolê ji Joseph Bidenê cihgirê serokê Emerîkayê re got li hev nakin ji ber wê hingê Davutoglu ji Biden re got:

— Ji bakurê Iraqê û ji bakurê Sûriyeyê xeter li ser ewlekariya neteweyî ya Tirkiyeyê heye ji ber li wan deran otorîteya hikûmetên merkezî nîne.

Di serdana xwe ya Îranê de jî Davutoglu li Tehranê got wî ji hempayên xwe yên Îranê re gotiye ko divêt ew bi hev re wekî dewletên herêmê "problemên herêmê" çareser bikin û nehêlin ko "problemên herêmê" bi destê hêzên biyanî yên wekî Emerîka û Rûsyayê bên çareser kirin.

Divêt mirov ji bîr neke ko "şerê xendekan" yê li bajarên bakurê Kurdistanê jî ne ji ber "ehmeqiya" siyaseta PKK-ê lê belê wekî planeka hevbeş ya dewleta Tirkiyeyê û PKK-ê têt kirin da Tirkiye bikare xwe li hemberî xetereka wekî şerê nêvxweyî yê li Sûriyeyê biparêze.

Şerê xendekan yê li bakurê Kurdistanê bi kontrola dewletê çêdibe. Dema ko çekdarên PKK-ê xendekan dikolin hêzên dewletê dibînin û dengê xwe nakin û rê li ber wan nagirin. Piştî ko çekdarên PKK-ê li hinek taxan bi cih dibin dewlet bi dilê xwe û bi bêhna fireh wan taxan û wan bajaran têkdide û şerekê ko netîceya wî diyar e têt kirin.

Qazancên dewletê ji şerê xendekan ev e:

1. Berî ko bi rastî şerekê nêvxweyî li Tirkiyeyê çêbe Tirkiye di bin kontrola xwe de vî şerî dide kirin û xwe diparêze. Serokkomarê Tirkiyeyê Recep Tayyip Erdogan berî sê rojan got ev şer bi qasî "şerê rizgariyê" yê dema Mustafa Kemal Ataturk giring e ji ber bi vî şerî wan "welatek" qezenc kir.

2. Hevserokê KCK-ê Cemil Bayik jî û Murat Karayilan jî aşkera gotine ko ev şerê xendekan û "xweserî" ji bo parastina "yekîtiya axa Tirkiyeyê" ne.

3. Tirkiye bi vî şerê xendekan ji kurdên bakur re dibêje qet nefikirin ko hon jî wekî kurdên Iraqê yan kurdên Sûriyeyê bibin xudanê herêmeka federal û kurdên xwe çavtirsandî dike.

4. Tirkiye bi vî şerê xendekan ordiya xwe fêrî şerê bajaran dike û ev cara pêşiyê ye ko ji bilî polîsan û hêzên taybet ordî jî di nêv bajaran de şerî dike.

5. Tirkiyeya ko li Sûriyeyê û li Iraqê têkçûye bi valakirina bajarên bakurê Kurdistanê yên li ser tixûbê Kurdistana Iraqê û Kurdistana Sûriyeyê xwe diparêze û herêmeka ewle li aliyê xwe çêdike. Berê Tirkiyeyê dixwest herêmeka ewle li aliyê Kurdistana Sûriyeyê çêke lê nebû.

-----------------------------------

Nivîskar: Nefel-Nûçe
Weşandin: 2016-03-21
Xwendin: 20824